Pinchas Goldhar

Pinchas Goldhar
Pinchas Goldhar.
Ganwyd	14 Mehefin 1901
Bu farw	25 Ionawr 1947
Galwedigaeth	cyfieithydd

Awdur straeon byrion, newyddiadurwr, a golygydd Pwylaidd-Awstralaidd yn yr iaith Iddew-Almaeneg oedd Pinchas Goldhar (14 Mehefin 1901 – 25 Ionawr 1947).

Ganed ef i deulu Iddewig yn Łódź yng Ngwlad Pwyl y Gyngres. Cychwynnodd ar ei yrfa newyddiadurol ym 1922 i'r papur newydd dyddiol Iddew-Almaeneg Lodzsher Togblat. Cyfieithodd sawl nofel a stori Ffrangeg ac Almaeneg i'r Iddew-Almaeneg, a byddai ei drosiad o'r ddrama Die Weber gan Gerhart Hauptmann yn boblogaidd yn y theatr Iddew-Almaeneg.

Wedi marwolaeth ei fam, ymfudodd gyda'i dad a'i frodyr a chwiorydd i Awstralia ym 1928 ac ymsefydlasant ym Melbourne. Priododd Pinchas Golhar ag Ida Shlezynger ym 1934 a chawsant dri phlentyn. Gweithiodd Goldhar mewn siop liwio ei dad, a dywed i'r hynny gwaethygu afiechyd ei galon ac achosi ei farwolaeth ifanc, o thrombosis coronaidd, yn 45 oed.

Goldhar oedd golygydd cyntaf y papur newydd Iddew-Almaeneg cyntaf a gyhoeddwyd yn Awstralia, Australier Leben, o 1931 i 1934. Cyfrannodd at y ddau lyfr cyntaf i'w cyhoeddi yn Iddew-Almaeneg yn Awstralia, yr almanac Iddewig cenedlaethol ym 1937 a'r casgliad o straeon Dertseylungen fun Oystrale ym 1939. Ysgrifennodd nifer o straeon byrion sydd yn ymdrin â phrofiad y mewnfudwyr Iddewig o Ddwyrain Ewrop i Awstralia yn ystod hanner cyntaf yr 20g, a golygodd atodlenni Iddew-Almaeneg mewn sawl papur newydd Iddewig yn y wlad. Cyfieithodd hefyd straeon byrion gan awduron Saesneg Awstralia i'r Iddew-Almaeneg, yn eu plith Henry Lawson, Katharine Susannah Prichard, Frank Dalby Davison, Alan Marshall, a Vance Palmer.

Darllen pellach

• P. Maclean, "The Convergence of Cultural Worlds – Pinchas Goldhar: A Yiddish Writer in Australia" yn Jews in the Sixth Continent, golygwyd gan W. D. Rubinstein (Sydney: Allen & Unwin, 1987).
• P. Maclean, "The Australian-Yiddish Writer, Pinchas Goldhar (1901–47)", Southerly 55, tt. 29–34.