Parddu haidd
| Parddu haidd Ustilago hordei
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Ustilaginales |
| Teulu: | Ustilaginaceae |
| Genws: | Ustilago[*] |
| Rhywogaeth: | Ustilago hordei |
| Enw deuenwol | |
| Ustilago hordei (Pers.) Lagerh. | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Ustilaginaceae yw'r Parddu haidd (Lladin: Ustilago hordei; Saesneg: Barley Covered Smut).[1] Y Gwir-Barddu yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Huddygl, smwt, neu'r carbon a ddaw o ganlyniad i dân yw 'parddu', fel arfer a chyfeirir yma at liw'r ffwng. Mae'r ffwng yma'n medru difa gweiriau fel ŷd, gwenith neu rug. Mae'r teulu Ustilaginaceae yn gorwedd o fewn urdd y Ustilaginales.
Ffyngau[golygu | golygu cod]
Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Ustilaginaceae[golygu | golygu cod]
Mae gan Parddu haidd ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Ustilago arenariae | Ustilago arenariae | |
| Ustilago argentina | Ustilago argentina | |
| Ustilago aristidae | Ustilago aristidae | |
| Ustilago aristidarius | Ustilago aristidarius | |
| Ustilago aristidicola | Ustilago aristidicola | |
| Ustilago arrhenatheri | Ustilago arrhenatheri | |
| Ustilago arthurii | Ustilago arthurii | |
| Ustilago arundinellae-hirtae | Ustilago arundinellae-hirtae | |
| Ustilago asparagi-pygmaei | Ustilago asparagi-pygmaei | |
| Ustilago asprellae | Ustilago asprellae |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Parddu haidd gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.