Ngô Đình Diệm
| Ngô Đình Diệm | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd |
3 Ionawr 1901  Huế |
| Bu farw |
2 Tachwedd 1963 (62 oed) Achos: dienyddiad gan griw saethu Dinas Ho Chi Minh |
| Dinasyddiaeth |
De Fietnam, Indo-Tsieina Ffrengig |
| Galwedigaeth |
gwleidydd |
| Swydd |
Arlywydd |
| Plaid Wleidyddol |
Personalist Labor Revolutionary Party |
| Tad |
Ngô Đình Khả |
| Llofnod | |
 | |
Arlywydd cyntaf De Fietnam oedd Ngô Đình Diệm (
ynganiad ) (3 Ionawr 1901 – 2 Tachwedd 1963). Wedi i Ffrainc encilio o Indo-Tsieina o ganlyniad i Gytundeb Genefa ym 1954, arweiniodd Diệm yr ymdrech dros greu Gweriniaeth Fietnam. Enillodd cryn cefnogaeth gan yr Unol Daleithiau oherwydd ei wrth-gomiwnyddiaeth gryf, ac ym 1955 enillodd buddugoliaeth mewn refferendwm a ystyrid wedi'i dwyllo. Datganodd ei hunan yn arlywydd cyntaf y Weriniaeth, a dangosodd sgìl gwleidyddol sylweddol wrth atgyfnerthu'i rym, ac yr oedd ei lywodraeth yn awdurdodaidd, elitaidd, nepotistaidd, a llwgr. Roedd Diệm yn Gatholig a gweithredodd polisïau oedd yn poeni ac yn gormesu y brodorion Degar a mwyafrif Bwdhaidd y wlad. Ynghanol protestiadau crefyddol a dderbynodd sylw rhyngwladol, collodd Diệm ei gefnogaeth gan yr Unol Daleithiau a chafodd ei fradlofruddio gan Nguyen Van Nhung, gweinydd y Cadfridog Duong Van Minh o'r ARVN ar 2 Tachwedd 1963, yn ystod coup d'état a ddymchwelodd ei lywodraeth.
|
