Medelwr
| Medelwr Panaeolina foenisecii
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Agaricales |
| Teulu: | Bolbitiaceae |
| Genws: | Panaeolina[*] |
| Rhywogaeth: | Panaeolina foenisecii |
| Enw deuenwol | |
| Panaeolina foenisecii (Pers.) Maire | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Bolbitiaceae yw'r Medelwr (Lladin: Panaeolina foenisecii; Saesneg: Brown Mottlegill).[1] 'Y Brithdegyll' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. 'Brith' yw 'gyda smotiau' a 'thegyll' yw lluosog 'tagell'. Mae'r teulu Bolbitiaceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.
Lliw sborau'r fadarchen hon yw blackish-brown. O ran siâp, disgrifir y capan, neu gap y fadarchen fel un hanner sfferig. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: tegyll. O ran y broses o gymeryd maeth, fe'i disgrifir fel maethiad saproffytig.
Ffyngau
[golygu | golygu cod]Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Bolbitiaceae
[golygu | golygu cod]Mae gan Medelwr ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Cap maes melyn | Bolbitius titubans |  |
| Gastrocybe deceptiva | Gastrocybe deceptiva | |
| Gastrocybe iberica | Gastrocybe iberica | |
| Gastrocybe lateritia | Gastrocybe lateritia | |
| Hymenangium album | Hymenangium album | |
| Hymenangium moseleyi | Hymenangium moseleyi | |
| Pluteolus coprophilus | Pluteolus coprophilus | |
| Pluteolus demangei | Pluteolus demangei | |
| Pluteolus luteus | Pluteolus luteus | |
| Pluteolus muscicola | Pluteolus muscicola |
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Medelwr gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.