Llwydni gwlannog letys
| Llwydni gwlannog letys Bremia lactucae
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Peronosporales |
| Teulu: | Peronosporaceae |
| Genws: | Bremia[*] |
| Rhywogaeth: | Bremia lactucae |
| Enw deuenwol | |
| Bremia lactucae Regel | |
.jpg)
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Peronosporaceae yw'r Llwydni gwlannog letys (Lladin: Bremia lactucae; Saesneg: Lettuce Downy Mildew).[1] Llwydni Dŵr yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Mae oomycetes I'w cael ar ffurfiau saproffytig a phathogenig, ac yn cynnwys rhai o'r pathogenau mwyaf niweidiol o blanhigion, gan achosi afiechydon dinistriol fel malltod tatws a marwolaeth sydyn coed derw. Mae'r teulu Peronosporaceae yn gorwedd o fewn urdd y Peronosporales.
Ffyngau[golygu | golygu cod]
Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Peronosporaceae[golygu | golygu cod]
Mae gan Llwydni gwlannog letys ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Peronospora chenopodii-vulvariae | Peronospora chenopodii-vulvariae | |
| Peronospora choii | Peronospora choii | |
| Peronospora chorisporae | Peronospora chorisporae | |
| Peronospora chrysanthemi-coronarii | Peronospora chrysanthemi-coronarii | |
| Peronospora ciceris | Peronospora ciceris | |
| Peronospora cilicica | Peronospora cilicica | |
| Peronospora claytoniae | Peronospora claytoniae | |
| Peronospora clinopodii | Peronospora clinopodii | |
| Peronospora cochleariae | Peronospora cochleariae | |
| Peronospora conii | Peronospora conii |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Llwydni gwlannog letys gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.