Llwydni betys
| Llwydni betys Peronospora farinosa
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Peronosporales |
| Teulu: | Peronosporaceae |
| Genws: | Peronospora[*] |
| Rhywogaeth: | Peronospora farinosa |
| Enw deuenwol | |
| Peronospora farinosa | |
.jpg)
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Peronosporaceae yw'r Llwydni betys (Lladin: Peronospora farinosa; Saesneg: Beet Downy Mildew).[1] Llwydni Dŵr yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Mae oomycetes I'w cael ar ffurfiau saproffytig a phathogenig, ac yn cynnwys rhai o'r pathogenau mwyaf niweidiol o blanhigion, gan achosi afiechydon dinistriol fel malltod tatws a marwolaeth sydyn coed derw. Mae'r teulu Peronosporaceae yn gorwedd o fewn urdd y Peronosporales.
Ffyngau[golygu | golygu cod]
Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Peronosporaceae[golygu | golygu cod]
Mae gan Llwydni betys ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Phytophthora botryosa | Phytophthora botryosa | |
| Phytophthora canavaliae | Phytophthora canavaliae | |
| Phytophthora capensis | Phytophthora capensis | |
| Phytophthora carica | Phytophthora carica | |
| Phytophthora caricae | Phytophthora caricae | |
| Phytophthora caryae | Phytophthora caryae | |
| Phytophthora castanetorum | Phytophthora castanetorum | |
| Phytophthora chesapeakensis | Phytophthora chesapeakensis | |
| Phytophthora chlamydospora | Phytophthora chlamydospora | |
| Phytophthora chrysanthemi | Phytophthora chrysanthemi |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Llwydni betys gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.