Gernika

Guernica
Dinas
Gernika-Lumo
Derwen Gernika (Gernikako Arbola)
Baner Arfbais
Lleoliad Gernika o fewn Biskaia
Cyfesurynnau: 43°19′N 02°40′W
Gwlad	Spain
Cymuned hunan-reolaethol	Gwlad y Basg
Cymunedau	Biskaia
Comarca	Busturialdea
Sefydlwyd	1366
Llywodraeth
• Maer	Jose Maria Gorroño Etxebarrieta (EA)
Arwynebedd
• Cyfanswm	8.6 km2 (3.3 mi sg)
Uchder(AMSL)	10 m (30 tr)
Poblogaeth (2009)
• Cyfanswm	16,224
Llysenw/au	gernikarra
Cylchfa amser	CET (UTC+1)
• Haf (DST)	CEST (UTC+2)

Tref yn nhalaith Biskaia yng Nghymuned Ymreolaethol Gwlad y Basg yw Gernika (Basgeg: Gernika, Sbaeneg: Guernica). Gyda thref gyfagos Lumo ("Luno" yn Sbaeneg) mae'n ffurfio ardal ddinesig Gernika-Lumo, a oedd a phoblogaeth o 16,224 yn 2009.

Mae Gernika o bwysigrwydd mawr yn hanes Gwlad y Basg, oherwydd y cyfarfodydd a gynhelid dan dderwen Gernika, a elwid y Gernikako Arbola. Daeth y cyfarfodydd hyn yn symbol o hawliau traddodiadol Gwlad y Basg. Ar 26 Ebrill, 1937, bomiwyd Gernika gan awyrennau Almaenig oedd yn ymladd dros Fransisco Franco yn Rhyfel Cartref Sbaen. Dyma oedd un o ymosodiadau cyntaf Luftwaffe yr Almaen Natsiaidd. Disgrifiwyd yr ymosodiad gan Winston Churchill fel "an experimental horror". I gofio'r ymosodiad, codwyd Amgueddfa Heddwch yn y ddinas.

Ysbrydolodd hyn ddarlun enwog Pablo Picasso: Guernica (llun).

Hanes

Sefydlwyd Gernika gan yr Iarll Tello ar 28 Ebrill 1366 ar groesffordd bwysig; y ffordd rhwng Bermeo a Durango ar y naill law a'r ffordd rhwng Bilbao ac Elantxobe ar y llall. Mae pwysigrwydd y lleoliad hefyd yn y ffaith ei fod ar lan afon ble angorai llongau ym mhorthladd Suso.