Fadwa Tuqan
| Fadwa Tuqan | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 1 Mawrth 1917  Nablus |
| Bu farw | 12 Rhagfyr 2003 Nablus |
| Dinasyddiaeth |  Palesteina |
| Galwedigaeth | bardd, ysgrifennwr |
Bardd o Wladwriaeth Palesteina oedd Fadwa Tuqan (Arabeg: فدوى طوقان; Fadwa Tuqan; 1917 - 12 Rhagfyr 2003), a oedd yn adnabyddus am iddi wrthwynebu hawl Israel i feddiannu tiroedd y Palesteiniaid, a hynny drwy farddoniaeth Arabaidd gyfoes. Weithiau, cyfeirir ati fel "Bardd Palesteina".[1][2]
Magwraeth ac addysg gynnar
[golygu | golygu cod]Fe'i ganed yn Nablus i'r teulu cyfoethog Palesteinaidd Tuqan sy'n adnabyddus am eu cyflawniadau mewn sawl maes. Derbyniodd addysg tan oedd yn 13 oed pan orfodwyd hi i roi'r gorau i'r ysgol yn ifanc oherwydd salwch. Cymerodd un o'i brodyr, Ibrahim Tuqan, a elwir hefyd fel 'Bardd Palestina', gyfrifoldeb o'i haddysgu, rhoddodd lyfrau iddi ddarllen a dysgodd Saesneg iddi. Ef hefyd oedd yr un a'i cyflwynodd i farddoniaeth.[3] Mynychodd Fadwa Tuqan Brifysgol Rhydychen, lle bu’n astudio Saesneg a llenyddiaeth.[3]
Brawd hynaf Fadwa Tuqan yw Ahmad Toukan, sy'n gyn-Brif Weinidog Gwlad yr Iorddonen.
Barddoni
[golygu | golygu cod]Mae barddoniaeth Tuqan yn nodedig am iddi groniclo ddioddefaint ei phobl, y Palesteiniaid, yn enwedig y rhai sy'n byw yn y tiroedd sydd dan feddiant Israel.[3] Cyfrannodd i'r cyfnodolyn blaengar Bahraini, Sawt al-Bahrain, yn y 1950au cynnar.[4]
Cyhoeddodd Tuqan wyth casgliad o farddoniaeth, a gyfieithwyd i lawer o ieithoedd ac a dderbyniodd enw da ledled y Byd Arabaidd.[3] Canolbwyntiodd ei llyfr, Alone With the Days, ar y caledi sy'n wynebu menywod yn y byd Arabaidd lle mae dynion yn rheoli.[3] Ar ôl y Rhyfel Chwe Diwrnod, canolbwyntiodd barddoniaeth Tuqan ar galedi bywyd dan feddiant milwrol Israel ee disgrifiodd un o'i cherddi mwyaf adnabyddus, "The Night and the Horsemen," fywyd o dan lywodraeth filwrol Israel.
Bu farw Tuqan ar 12 Rhagfyr 2003 yn ystod anterth yr Ail Intifada'r Palesteiniaid,, tra bod ei thref enedigol o Nablus dan warchae ac ymosodiadau milwrol[1][5] Roedd y gerdd Wahsha: Moustalhama min Qanoon al Jathibiya (Hiraeth: Wedi'i Ysbrydoli gan Gyfraith Disgyrchiant) yn un o'r cerddi olaf a ysgrifennodd.[1]
Mae Tuqan yn cael ei hystyried drwy'r byd fel symbol ddioddefaint a hyder Palesteina ac yn "un o ffigurau mwyaf nodedig llenyddiaeth Arabeg fodern." [1][3] Gosodir ei barddoniaeth gan Mohammed Fairouz yn ei Drydedd Symffoni.[6]
Llyfryddiaeth
[golygu | golygu cod]- Fy Mrawd Ibrahim (1946)
- Alone With The Days (1952)
- I Found It '(1957)
- Rhowch Gariad i Ni (1960)
- O flaen Drws Caeedig (1967)
- The Night And the Horsemen (1969)
- Ar ei ben ei hun ar Uwchgynhadledd y Byd (1973)
- Gorffennaf A'r Peth Arall (1989)
- The Last Melody (2000)
- Hiraeth a Ysbrydolwyd gan Gyfraith Disgyrchiant (2003)
- Tuqan, Fadwa: Hunangofiant: A Mountainous Journey, Gwasg Graywolf, Saint Paul, Minnesota, UDA (1990),ISBN 1-55597-138-5, gyda rhan dau wedi'i gyhoeddi ym 1993
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]- Samar Attar. (Haf 2003). Mordaith ddarganfod ei hun ac eraill: arhosiad Fadwa Tuqan yn Lloegr yn gynnar yn y chwedegau, Astudiaethau Arabaidd Chwarterol .
- Lawrence Joffe. (15 Rhagfyr 2003). Ysgrif goffa . The Guardian .
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "Fadwa Touqan". Words Without Border. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 7 June 2007. Cyrchwyd 15 April 2007.
- ↑ "Palestinian poet Fadwa Tuqan dies". Al Jazeera. 20 December 2003. Cyrchwyd 12 June 2020.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Lawrence Joffe (15 December 2003). "Obituary". The Guardian. Cyrchwyd 15 July 2007.
- ↑ Wafa Alsayed (1 July 2020). "Sawt al-Bahrain: A Window onto the Gulf's Social and Political History". London School of Economics. Cyrchwyd 22 April 2021.
- ↑ "Archived copy". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 19 December 2007. Cyrchwyd 16 July 2007.CS1 maint: archived copy as title (link)
- ↑ Thomas Moore. (12 September 2010), Mohammed Fairouz: An Interview, Opera Today, Retrieved 19 April 2011