Fête nationale du Québec
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | gŵyl  |
|---|---|
| Gwefan | http://www.fetenationale.qc.ca/ |
Y Fête nationale du Québec hefyd Gŵyl Sant Ioan Fedyddiwr (Ffrangeg: Fête de la Saint-Jean-Baptiste, la Saint-Jean, Fête nationale du Québec) yw Diwrnod Cenedlaethol swyddogol talaith Ffrangeg ei hiaith Canada, Quebec, a drefnir gan y Mouvement national des Québécois (Mudiad Cenedlaethol y Québécers) a'r Société Saint-Jean-Baptiste (Cymdeithas Sant Ioan Fedyddiwr) trefnu a dathlu ar 24 Mehefin.[1][2] I'r Eglwys Gatholig Rufeinig, mae'n ddiwrnod gwledd grefyddol er anrhydedd i Ioan Fedyddiwr. Gelwir y dydd gwyl yn aml yn "la Saint-Jean" ("y Sant Ioan") gan boblogaeth Québec. Ariennir gan Comité organisateur de la fête nationale du Québec.[3]
Gwreiddiau[golygu | golygu cod]
Mae gwreiddiau'r ŵyl yn y gorffennol Ewropeaidd. Dros 2,000 o flynyddoedd yn ôl, dathlodd y rhan fwyaf o bobloedd Ewrop heuldro'r haf fel gŵyl grefyddol ac amaethyddol i nodi dechrau'r haf. Ar yr adeg o'r flwyddyn, pan fydd y dyddiau hiraf, mae tanau'n cael eu cynnau yn y nos. Gyda'r Cristnogaeth yn y mileniwm cyntaf OC. parhawyd â'r dathliadau, er iddynt gymryd ystyr ysbrydol newydd. Cynhaliodd yr Eglwys Gatholig Rufeinig ddiwrnod gwledd i anrhydeddu Ioan Fedyddiwr ar Fehefin 24. Yn ystod rheolaeth yr Ancien régime Ffrengig , roedd gŵyl Ioan Fedyddiwr ( Ffrangeg : la Saint-Jean ) yn boblogaidd iawn.
Dechreuodd y dathliadau ar gyfandir America gyda sefydlu'r aneddiadau Ffrengig cyntaf. Yn 1638, dathlwyd yr ŵyl Gristnogol hon am y tro cyntaf yn Ffrainc Newydd. Er gwaethaf holl ymdrechion y clerigwyr, parhaodd rhai traddodiadau paganaidd i fyw arnynt.[4]
Gŵyl Ioan Fedyddiwr[golygu | golygu cod]
Cymerodd dathliadau Sant Ioan Fedyddiwr dro gwladgarol iawn diolch, ymhlith pethau eraill, i weithgareddau Ludger Duvernay, a ddaeth yn gadeirydd cyntaf y Société Saint-Jean-Baptiste.
Pan yn 1834 yr ymgynullodd tua thriugain o siaradwyr Ffrancaeg a Saesneg o Montreal i wledd wladgarol fawr yn ngardd y cyfreithiwr John McDonnell, gerllaw hen orsaf Windsor, am y tro cyntaf " Ô Canada ! Mon pays, mes amours " (O Canada !Fy ngwlad, fy nghariad ) ganu. Y Canada a ganwyd yn y gân yn sicr oedd y Canada Isaf sy'n siarad Ffrangeg (Quebec heddiw). Gyda gorchfygiad y gwladgarwyr a'r gormes filwrol a ganlyn, ni ddathlwyd yr ŵyl am flynyddoedd lawer bellach.
Pan ail-wynebodd, fe'i dathlwyd yn y bôn fel gŵyl grefyddol. Roedd y tanau yn dal i gael eu cynnau, ond trefnwyd gorymdaith hefyd i anrhydeddu Ioan Fedyddiwr, a ddaeth yn draddodiad pwysig wedi hynny.
Ar 24 Mehefin, 1880, roedd gan y Québécois "Ô Canada!" canu, ond yn awr gwnaethant ef yn fwy pendant. Daeth yn boblogaidd iawn yn gyflym a chafodd ei henwi yn anthem genedlaethol Canadiaid sy'n siarad Ffrangeg.
Ym 1908, cyhoeddodd y Pab Piws X bod Sant Ioan Fedyddiwr yn nawddsant arbennig Canadiaid Ffrangeg eu hiaith. Cyflwynwyd yr orymdaith gyda wagenni alegorïaidd ym 1874. Fodd bynnag, yn y cyfnod rhwng 1914 a 1923, ni ddigwyddodd y gorymdeithiau.
Y Fête Nationale[golygu | golygu cod]
Ar 11 Mai 1977, cyhoeddwyd Mehefin 24 yn “Fête nationale du Québec” swyddogol trwy benderfyniad gweinidogol llywodraeth René Lévesque.[5][6][7][8] in 1925,[9] Yn y flwyddyn ganlynol, crëwyd Pwyllgor Trefniadaeth y "Fête nationale du Québec". I ddechrau, cyhuddodd y pwyllgor y Société Saint-Jean-Baptiste o drefnu'r dathliadau. Ym 1984 fe'i cysegrwyd i'r Mouvement national des Québécoises et des Québécois (Mudiad Cenedlaethol y Québécois).
Felly daeth "Dydd Sant Ioan" yn ŵyl i'r holl Québécois ac nid oedd bellach yn cael ei hystyried yn ŵyl wedi'i hanelu'n gyfan gwbl at y boblogaeth Ffrengig-Canada. Diolch i weithgareddau'r Société Saint-Jean-Baptiste a'r Mouvement national des Québécoises et Québécois yn arbennig, cafodd yr ŵyl ei lacio'n raddol, a daeth dathliadau Mehefin 23 a 24 ar eu ffurf bresennol. Mae'r traddodiad o gynnau tanau yn y nos yn dal i fyw.
Ar hyn o bryd, mae'r ŵyl yn gyfle ar gyfer gŵyl ddiwylliannol fawr, gyda'r Québécois yn gwneud eu bodolaeth yn hysbys i'r byd.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Myriam Fontaine; Maude-Emmanuelle Lambert (November 22, 2016). "Fête nationale du Québec (Saint-Jean-Baptiste Day)". Canadian Encyclopedia. Cyrchwyd October 7, 2019.
- ↑ Laflamme, Nathalie. "A guide to Montreals festivities, 2018". Montreal Gazette. Cyrchwyd October 7, 2019.
- ↑ "La Fête nationale du Québec, des origines à nos jours | La Fête nationale du Québec". Fetenationale.qc.ca. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-02-14. Cyrchwyd June 24, 2014.
- ↑ "La Fête nationale du Québec, des origines à nos jours". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2009-02-16. Cyrchwyd 2023-08-01.
- ↑ "Loi sur la fête nationale" [Law on National Day] (yn Ffrangeg). Quebec Government. Cyrchwyd October 6, 2013.
- ↑ Québec 'national Holiday Act' defining the holiday, http://www2.publicationsduquebec.gouv.qc.ca/dynamicSearch/telecharge.php?type=2&file=%2F%2FF_1_1%2FF1_1_A.htm
- ↑ Gouvernement du Québec. "National Holiday Archifwyd June 30, 2008, yn y Peiriant Wayback.", in the site of the Commission des normes du travail, June 17, 2008. Retrieved June 29, 2008
- ↑ Gouvernement du Québec. "An Act Respecting Labour Standards", in CanLII, Federation of Law Societies of Canada, updated to May 1, 2008. Retrieved June 29, 2008
- ↑ "Fête nationale: A guide to Montreal's festivities". June 22, 2017. Cyrchwyd June 23, 2017.
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
- Gwefan y Fête nationale Archifwyd 2014-12-19 yn y Peiriant Wayback.
- Gwefan Mouvement national des Québécoises et Québécois
