Ernest Thompson Willows

Ernest Thompson Willows
Ganwyd	11 Gorffennaf 1886  Caerdydd
Bu farw	23 Awst 1926  Kempston
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Coleg Clifton
Galwedigaeth	hedfanwr

Balwnau "barrage" yn hedfan uwchben Llundain yn y Rhyfel Byd Cyntaf

Roedd Ernest Thompson Willows (11 Gorffennaf 1886 - 23 Awst 1926) yn flaenllaw iawn yn y byd balwnau awyr yng ngwledydd Prydain a'r cyntaf i ddal trwydded peilot llong awyr.

Cafodd ei eni yng Nghaerdydd, a'i addysgu yng Ngholeg Clifton. Gadawodd yn bymtheg oed i gychwyn ei hyfforddiant fel deintydd.

Adeiladodd ei longawyr cyntaf, sef 'Willows No. 1' yn 1905 pan oedd yn 19eg oed. Hedfanodd am 85 munud o 'East Moors', Caerdydd a hynny ar y 5ed o Awst, 1905. Dilynwyd y daith hon gyda thaith pellach yn ei 'Willows No. 2' gan lanio y tu allan i Neuadd y Dref, Caerdydd ar 4 Mehefin 1910 a thaith pellach i 'Crystal Palace' Llundain yn Awst. Atgyfnerthodd y llongawyr hon gan ei hailenwi yn Rhif 3 ac yn 'Dinas Caerdydd' gan hedfan ynddi o Lundain i Ffrainc.

Ei daith i Ffrainc

Ar y daith hon collodd ei fap dros yr ochr yn ystod y nos a chafodd broblemau gyda'r balwn ei hun a olygodd y bu'n rhaid iddo lanio yn Corbehem ger Douai am ddau o'r gloch y bore. Gyda chymorth trigolion lleol y pentref, trwsiodd y canfas ac aeth yn ei flaen gan lanio ym Mharis ar 28 Rhagfyr 1910. Dathlodd y dydd Calan gyda thaith o amgylch y Tŵr Eiffel.

Ffatri

Symudodd i Birmingham ac aeth ati i adeiladu Rhif 4. Gwerthodd hon i'r llynges am £1,050 ac ailenwyd hi'n 'His Majesty's Naval Airship No. 2'. Cychwynodd ysgol falwnau gyda'r arian yn 'Welsh Harp', Hendon, ger Llundain ac aeth ati ar yr un pryd i adeiladu 'Willows No. 5' yn 1913; roedd pedair sedd ynddi ac fe'i chynlluniwyd fel llongawyr pleser i fynd a phobl ar deithiau uwch ben Llundain.

Diwedd y daith

Yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf adeiladodd falwnau 'barrage' yn Westgate Street ac yn Llanisien yng Nghaerdydd. Ar 23 Awst 1926 bu farw mewn damwain falwn yn Hoo Park, Kempston, Bedford ynghyd â dau deithiwr arall yn ddim ond deugain oed.

Fe'i claddwyd ym Mynwent cathays a galwyd ysgol, tafarn a stryd ar ei ôl yng Nghaerdydd.

Cyfeiriadau

Cyfeiriadau Cyffredinol

• Llun ohono ar 'Casglu'r Tlysau'
• Gwefan Royal Aeronautical Society's Cardiff Branch Archifwyd 2008-12-11 yn y Peiriant Wayback.
• Twenty-one Years of Airship Progress, awdur Lieut.-Col. W. Lockwood Marsh, cyhoeddwyd 3 Ionawr, 1930