Cyfrwy cennog
| Cyfrwy cennog Polyporus squamosus
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Polyporales |
| Teulu: | Polyporaceae |
| Genws: | Cerioporus[*] |
| Rhywogaeth: | Cerioporus squamosus |
| Enw deuenwol | |
| Cerioporus squamosus | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Polyporaceae yw'r Cyfrwy cennog (Lladin: Polyporus squamosus; Saesneg: Dryad's Saddle).[1] Y Cyfrwyon yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Math o sedd ar gyfer marchogaeth ceffyl yw 'cyfrwy', ac mae siap y ffwng yma'n edrych yn reit debyg i gyfrwy. Mae'r teulu Polyporaceae yn gorwedd o fewn urdd y Polyporales.
Lliw sborau'r fadarchen hon yw gwyn. O ran siâp, disgrifir y capan, neu gap y fadarchen fel un wedi'i wasgu. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: mandyllog. O ran y broses o gymeryd maeth, fe'i disgrifir fel maethiad saproffytig.
Ffyngau[golygu | golygu cod]
Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Polyporaceae[golygu | golygu cod]
Mae gan Cyfrwy cennog ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Favolus fuegianus | Favolus fuegianus | |
| Favolus fuscolineatus | Favolus fuscolineatus | |
| Favolus giganteus | Favolus giganteus | |
| Favolus glandulosus | Favolus glandulosus | |
| Favolus gracilisporus | Favolus gracilisporus | |
| Favolus granulosus | Favolus granulosus | |
| Favolus guadelupensis | Favolus guadelupensis | |
| Favolus guarapiensis | Favolus guarapiensis | |
| Favolus hariotii | Favolus hariotii | |
| Favolus hepaticus | Favolus hepaticus |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Cyfrwy cennog gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.