Castan-dderwen y gors
| Castan-dderwen y gors | |
|---|---|
| |
| Castan-dderwen y gors aeddfed | |
| |
| Statws cadwraeth | |
Dosbarthiad gwyddonol 
| |
| Unrecognized taxon (fix): | Fagaceae |
| Genus: | Quercus |
| Rhywogaeth: | Q. michauxii |
| Enw deuenwol | |
| Quercus michauxii Nutt. | |
| |
| Cynefin naturiol Quercus michauxii | |
| Cyfystyron[2] | |
| Castan-dderwen y gors | |
|---|---|
|
| |
| Castan-dderwen y gors aeddfed | |
|
| |
Dosbarthiad gwyddonol 
| |
| Teyrnas: | Plantae |
| Cytras: | Tracheophytes |
| Cytras: | Angiosperms |
| Cytras: | Eudicots |
| Cytras: | Rosids |
| Trefn: | Fagales |
| Teulu: | Fagaceae |
| Genws: | Quercus |
| Is-genws: | Quercus subg. Quercus |
| Rhan: | Quercus sect. Quercus |
| Rhywogaeth: | Q. michauxii
|
| Enw binomiaidd | |
| Quercus michauxii | |
|
| |
| Cynefin naturiol Quercus michauxii | |
| Cyfystyron[3] | |
Mae Quercus michauxii, y castan-dderwen y gors, yn rywogaeth o dderw yn yn nheulu'r dderwen wen, adran Quercus Quercus yn y teulu ffawydd. Mae'n frodorol i diroedd isel a gwlyptiroedd yn ne-ddwyrain a chanol-orllewin yr Unol Daleithiau, mewn taleithiau arfordirol o New Jersey i Texas, yn fewndirol yn bennaf yn Nyffryn Mississippi – Ohio cyn belled â Oklahoma, Missouri, Illinois, ac Indiana .
Disgrifiad[golygu | golygu cod]
Mae dail y castan-dderwen y gors yn syml (nid yn gyfansawdd), 10-28cm o hyd a 5-18cm o led, gyda 15-20 o ddannedd syml crwn, tebyg i llabed ar bob ochr, yn debyg i rai derw castanwydden a derw chinkapin ( Quercus muehlenbergii ), er nad ydynt yn gyffredinol yn cyflawni'r ffurf fwy main a all dail y coed hynny arddangos ar adegau. Mae'r dail yn troi'n goch yn yr hydref. Mesen yw'r ffrwyth 2.5-3.5cm o hyd a 2-2.5cm o led, ar goesynnau 2–3 cm o hyd, yn aeddfedu yn yr hydref, tua 6 mis ar ôl peillio. Dim ond am sawl blwyddyn y mae'r goeden yn dwyn cnydau mes trwm. [4]
Tacsonomeg[golygu | golygu cod]
Mae castan-dderwen y gors yn debyg iawn i'r dderwen castanwydd ( Quercus montana ), ac am y rheswm hwnnw mae wedi cael ei thrin weithiau fel amrywiaeth o'r rhywogaeth honno. Fodd bynnag, mae'r gastan-dderwen y gors yn goeden fwy sy'n wahanol o ran y cynefin a ffefrir, ac nid oes gan y rhisgl rychwant dwfn, garw nodedig y dderwen castanwydd, gan ei fod yn deneuach, yn gennog, ac yn llwyd golauach. Fel arfer mae'n tyfu i tua 20 medr o daldra, er bod y esiampl talaf y gwyddys amdano ar hyn o bryd dros 42 medr o daldra.
Defnyddiwyd yr enw Q. prinus gan lawer o fotanegwyr a choedwigwyr ar gyfer y gastan-dderwen y gors, hyd yn oed pan gafodd ei thrin fel rhywogaeth wahanol i'r dderwen castanwydd, a elwid bryd hynny yn Q. montana, ond cymhwysiad yr enw Q. prinus i'r dderwen gastanwydden bellach yn cael ei dderbyn yn aml, [5] er weithiau datgenir bod yr enw hwnnw o safle ansicr, na ellir ei briodoli i'r naill rywogaeth neu'r llall, gyda'r dderwen castanwydd yn cael ei galw bryd hynny Q. montana, fel yn Flora Gogledd America .
Ecoleg[golygu | golygu cod]
Mae mes y castan-dderwen y gors yn cael eu bwyta gan rywogaethau cyffredinol fel gwiwerod resog, gwiwerod, ceirw cynffon wen, moch gwyllt, ac eirth du. [6] Maent hefyd yn cael eu bwyta gan wartheg, [4] ac weithiau gelwir y rhywogaeth yn "dderw buwch" am y rheswm hwn. [7]
Defnyddiau[golygu | golygu cod]
Mae pren castan-dderwen y gors yn debyg i, ac fel arfer yn cael ei farchnata yn gymysg â phren derw gwyn eraill. </link>[ dyfyniad sydd ei angen ] Mae castan-dderwen y gors hefyd yn cael ei galw'n dderw basged, gan fod y pren yn hawdd ei rannu'n stribedi hir, tenau, hyblyg sy'n wych ar gyfer gwehyddu basgedi. [8] Mae mes y dderwen castanwydd yn fawr, yn gymharol felys, [4] ac yn fwytadwy. [7]
Mae'r castan-dderwen y gors weithiau'n cael ei thrin fel coeden ardd fawr neu goeden stryd, ac mae'n eithaf hawdd ei thyfu os nad yw'n destun amodau trefol eithafol. Mae Pencampwr Cenedlaethol presennol Castan-dderwen y gors yn ardal Stumpy Lake yn Virginia Beach, Virginia, UDA . Mae'n 37 medr o uchel, gyda choron o 33 medr a chylchedd o 7.0 medr . [9]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ 1.0 1.1 Nodyn:Cite iucn Gwall cyfeirio: Tag
<ref>annilys; mae'r enw "iucn status 12 November 2021" wedi'i ddiffinio droeon gyda chynnwys gwahanol - ↑ Nodyn:ThePlantList
- ↑ "Quercus michauxii Nutt." Archifwyd 2021-12-16 yn y Peiriant Wayback..
- ↑ 4.0 4.1 4.2 Kirkman; Brown; Leopold (2007). Native Trees of the Southeast. Portland, Oregon: Timber Press. tt. 182–183.
- ↑ The confusion arose from differing identifications of the type specimens for the Linnaean name, by some (but not all) botanists considered resolved by close examination of the leaf pubescence, which differs in the two species.
- ↑ Moore, Lincoln (5 February 2002). "Swamp Chestnut Oak" (PDF). USDA Plants. Cyrchwyd 5 October 2020.
- ↑ 7.0 7.1 Little, Elbert L. (1980). The Audubon Society Field Guide to North American Trees: Eastern Region. New York: Knopf. t. 398. ISBN 0-394-50760-6.
- ↑ Missouri Department of Conservation, Field Guide, Swamp Chestnut Oak
- ↑ "Swamp Chestnut Oak National Champion". City of VB. 12 December 2017. Cyrchwyd 11 February 2020.[dolen marw]
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
- delweddau Quercus michauxii o Brifysgol Vanderbilt Archifwyd 2015-09-23 yn y Peiriant Wayback.