Camfa'r Cŵn, Wrecsam
 | |
| Math | stryd  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Lleoliad | Wrecsam |
| Sir | Wrecsam |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 53.044551°N 2.993966°W |
 | |
Lôn gul yng nghanol hanesyddol Wrecsam yw Camfa'r Cŵn (Saesneg: College Street).
Lleoliad
[golygu | golygu cod]Mae Camfa'r Cŵn yn cysylltu Allt y Dref â Rhes y Deml yng nghalon ganoloesol Wrecsam ar bwys Eglwys San Silyn. Mae'r lôn yn dechrau wrth dafarndy hanesyddol y Cambrian Vaults (nawr o'r enw The Parish) ac yn dringo'r bryn tuag at y grisiau ar ddechrau Rhes y Deml.
Hanes
[golygu | golygu cod]Mae enw Saesneg y stryd, College Street, yn un o nifer o enwau strydoedd eglwysig yng nghanol Wrecsam,[1] gyda Stryt yr Eglwys, Stryt yr Abad, Stryt y Priordy a Rhes y Deml. Yn y gorffennol, roedd Wrecsam yn cael ei rhannu yn Wrexham Abbot, eiddo'r Eglwys, a Wrexham Regis, eiddo'r Goron. [2]
Mae enw Cymraeg trawiadol y stryd yn cyfeirio at yr angen i atal cŵn rhag mynd i mewn i gyffiniau Eglwys San Silyn. [3]
Yn wreiddiol roedd rheilffordd Wrecsam i Ellesmere yn rhedeg yn wrth ymyl tafarndy'r Cambrian.[4]
Disgrifiad
[golygu | golygu cod]Un o'r strydoedd byrraf a mwyaf cul yng nghanol Wrecsam yw Camfa'r Cŵn. Mae gan y stryd gymeriad tebyg i Res y Deml, sydd gyfochr â mynwent Eglwys San Silyn.
Mae dau adeilad rhestredig ar Gamfa’r Cŵn, tafarndai hanesyddol y Commercial a’r Cambrian Vaults. Mae presenoldeb y ddwy dafarn ar y stryd yn dangos pwysigrwydd traddodiadol y diwydiant bragu yn y rhan hon o’r dref.[4]
Lluniau
[golygu | golygu cod]-
Arwydd ddwyieithog sy'n dangos y gwahaniaeth rhwng enwau Cymraeg a Saesneg y stryd -
Grisiau sy'n arwain i fyny at Res y Deml, ger mynwent Eglwys San Silyn
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Seal, Bobby. "Abbot and Regis: a tale of two townships". Psychogeographic Review. Cyrchwyd 15 Medi 2022.
- ↑ "Map of the town of Wrexham in the townships of Wrexham Regis and Wrexham Abbot". Casgliadywerin.cymru. Cyrchwyd 15 Medi 2022.
- ↑ Jones, John Idris (2018). Secret Wrexham. Amberley Publishing. ISBN 9781445677002.
- ↑ 4.0 4.1 "Cynllun Asesu a Rheoli Nodweddion Ardal Gadwraeth Canol Tref Wrecsam" (PDF). Wrecsam.gov.uk. Cyrchwyd 15 Medi 2022.