Bwrdeistref Maesyfed (etholaeth seneddol)

Oddi ar Wicipedia
Bwrdeistref Maesyfed
Etholaeth Bwrdeistref
Creu: 1545
Diddymwyd: 1885
Math: Tŷ'r Cyffredin
Aelodau:Un

Roedd Bwrdeistref Maesyfed yn gyn etholaeth Gymreig rhwng 1542 a 1885 a oedd yn ethol un Aelod Seneddol (AS) i Dŷ'r Cyffredin. O dan Ddeddf Ailddosbarthu Seddi 1885 cafodd yr etholaeth ei chyfuno ag etholaeth Sir Faesyfed.

Ffiniau[golygu | golygu cod]

Yn ystod y cyfnod cynnar roedd yr etholaeth yn cynnwys bwrdeiswyr Tref Maesyfed, Cefnllys, Trefyclo, Cnwclas, Norton, Castell-paen, Llanandras a Rhaeadr Gwy.

Yn niwedd y 17g bu anghydfod parthed y ffiniau a chafwyd dadleuon yn Nhŷ'r Cyffredin ar ôl i'r pwyllgor deisebau canfod yn erbyn canlyniad etholiadau 1689 a 1690. Gwaharddodd y pwyllgor y pleidleisiau o Lanandras a Chastell-paen (a Norton, mewn egwyddor, er bod neb wedi pleidleisio yno), wedi hynny dim ond bwrdeiswyr Faesyfed, Cefnllys, Trefyclo, Cnwclas a Rhaeadr Gwy oedd yn cael bwrw pleidlais. Ym 1832 cafodd Llanandras ei ail osod yn yr etholaeth.

Aelodau Seneddol[golygu | golygu cod]

Aelodau Seneddol 1545 - 1832[golygu | golygu cod]

Arglwydd Harley, AS 1711-1715
Is-Iarll Malden, AS 1794-1799
Thomas Frankland Lewis, AS 1847-1855
Blwyddyn Aelod
1545 Thomas Lewis
1547 Thomas Lewis
1553 (Maw) anhysbys
1553 (Hyd) Rhys Lewis
1554 (Ebr) Robert Vaughan
1554 (Tach) Robert Vaughan
1555 Richard Blike
1558 Rhys Lewis
1559 Robert Vaughan
1562/3 Morgan Price
1571 Rhys Lewis II
1572 Watkin Vaughan
1584 Hugh Davies
1586 Hugh Davies
1588 James Walter
1593 Thomas Crompton
1597 Edward Lewis
1601 Stephen Price
1604–1611 Syr Robert Harley
1614 Rowland Meyrick
1621–1629 Charles Price
1629–1640 dim senedd
Ebr 1640 Richard Jones
Tach 1640 Philip Warwick
Chwef 1644 gwag
1647 Robert Harley
Rhag 1648 gwag
1653 dim cynrychiolaeth
Ion 1659 Robert Weaver
Mai 1659 dim cynrychiolaeth
Ebr 1660 Robert Harley
1661 Edward Harley
1679 Griffith Jones
1681 Syr John Morgan
1685 Owen Wynne
1689 Richard Williams
Maw 1690 Syr Rowland Gwynne
Tach 1690 Robert Harley
1711 Arglwydd Harley
1715 Thomas Lewis
1761 Edward Lewis
1768 John Lewis
1769 Edward Lewis
1774 John Lewis
1775 Edward Lewis
1790 David Murray
1794 Is-iarll Malden
1799
- 1831
Richard Price

Aelodau Seneddol 1832 - 1885[golygu | golygu cod]

George Cornewall Lewis
Etholiad Aelod Plaid
1832 Richard Price Ceidwadol
1847 Syr Thomas Frankland Lewis Rhyddfrydol
1855 Syr George Cornewall Lewis Rhyddfrydol
1863 Syr Richard Green-Price Rhyddfrydol
1869 Ardalydd Hartington Rhyddfrydol
1880 Samuel Charles Evan Williams Rhyddfrydol
1884 Charles Coltman Coltman Rogers Rhyddfrydol
1885 dileu'r etholaeth

Etholiadau[golygu | golygu cod]

Ar ôl y Ddeddf Diwygio Mawr (1832), cafwyd dau isetholiad ac un etholiad cyffredinol lle fu cystadlu am y sedd. Bu pob etholiad arall yn ddiwrthwynebiad.

Spencer Cavendish, Ardalydd Hartington
Isetholiad Bwrdeistref Maesyfed 1869
Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol Ardalydd Hartington 546 75.7
Ceidwadwyr G H Phillips 175 24.3
Mwyafrif 371
Y nifer a bleidleisiodd 85.7
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd
Etholiad cyffredinol 1874: Bwrdeistref Maesyfed
Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol Ardalydd Hartington 612 79.1
Ceidwadwyr G W Cockburn 162 20.9
Mwyafrif 450
Y nifer a bleidleisiodd 79.9
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd
Isetholiad Bwrdeistref Maesyfed 1880
Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol Samuel Charles Evan Williams 458 68
Ceidwadwyr C E T Ottway 390 46
Mwyafrif 68
Y nifer a bleidleisiodd 89.7
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  • Nicholas, Thomas Annals and antiquities of the counties and county families of Wales; Llundain 1872; Cyf II t 919 [1] adalwyd 21 Chwefror 2015
  • Craig, F.W.S. British Parliamentary Election Results 1918-1949 (Glasgow; Political Reference Publications, 1969)
  • James, Arnold J a Thomas, John E. Wales at Westminster - A History of the Parliamentry Representation of Wales 1800-1979 (Gwasg Gomer 1981) ISBN 0 85088 684 8