Brwydr Điện Biên Phủ

Oddi ar Wicipedia
Brwydr Điện Biên Phủ
Enghraifft o'r canlynolbrwydr Edit this on Wikidata
Dyddiad7 Mai 1954 Edit this on Wikidata
Rhan oRhyfel Indo-Tsieina Edit this on Wikidata
Dechreuwyd13 Mawrth 1954 Edit this on Wikidata
Daeth i ben7 Mai 1954 Edit this on Wikidata
LleoliadĐiện Biên Phủ Edit this on Wikidata
Map
GwladwriaethFietnam Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Awyrfilwyr Ffrengig yn disgyn o C-119 Flying Boxcar.

Y frwydr a ddaeth â therfyn i Ryfel Indo-Tsieina oedd Brwydr Điện Biên Phủ (Ffrangeg: Bataille de Diên Biên Phu; Fietnameg: Chiến dịch Điện Biên Phủ) a ymladdwyd rhwng Corfflu Alldeithiol Ffrengig y Dwyrain Pell, lluoedd Undeb Ffrainc yn Indo-Tsieina, a chwyldroadwyr comiwnyddol y Việt Minh. Digwyddodd rhwng Mawrth a Mai 1954 a ddaeth i ben gyda threchiad i'r Ffrancod a ddylanwadodd trafodaethau dros ddyfodol Indo-Tsieina yng Nghynhadledd Genefa.

O ganlyniad i gamsyniadau gan yr arweinwyr milwrol Ffrengig, cychwynnwyd ymgyrch i gefnogi'r milwyr yn Điện Biên Phủ, yn nyfnderoedd bryniau gogledd-orllewin Fietnam. Ei phwrpas oedd i dorri llinellau cyflenwi y Việt Minh i mewn i Deyrnas Laos, oedd yn gynghreiriad i Ffrainc, a thynnu'r Việt Minh yn dactegol i mewn i frwydr fawr bydd yn ei niweidio'n sylweddol. Nid oedd y Ffrancod yn ymwybodol o artileri trwm y Việt Minh (gan gynnwys gynnau gwrth-awyrennol) a'i alluogrwydd i symud yr arfau hyn i frigau'r mynyddoedd dros y gwersyllfan Ffrengig, a chafodd y Ffrancod eu hamgylchynu gan y Việt Minh, dan arweiniad yr Uwch-Gadfridog Võ Nguyên Giáp, a buont dan warchae. Meddiannodd y Việt Minh yr ucheldiroedd o gwmpas Điện Biên Phủ a chafodd safleoedd Ffrengig eu peledu. Dilynodd brwydro dyfal ar y tir, yn debyg i ryfela ffosydd y Rhyfel Byd Cyntaf. Gwrthyrrodd y Ffrancod ymosodiadau'r Việt Minh ar eu safleoedd tro ar ôl tro. Danfonwyd cyflenwadau ac atgyfnerthiadau trwy'r awyr, ond wrth i safleoedd y Ffrancod gael eu goresgyn ac wrth i rym tanio yn erbyn awyrennau'r Ffrancod gynyddu, wnaeth llai o'r cyflenwadau cyrraedd y lluoedd Ffrengig. Goresgynnwyd y garsiwn ar ôl gwarchae a barhaodd dau fis ac ildiodd y mwyafrif o luoedd Ffrainc. Dihangodd ychydig ohonynt i Laos. Ymddiswyddodd llywodraeth Ffrainc a chefnogodd yr Arlywydd newydd, Pierre Mendès France, enciliad Ffrengig rhag Indo-Tsieina.

Daeth y rhyfel i ben yn fuan wedi'r frwydr gyda Chytundebau Genefa, ac enciliad Ffrainc rhag ei threfedigaethau yn Indo-Tsieina. Rhannwyd Fietnam yn ddwy ran, Gogledd Fietnam a De Fietnam.

Darllen pellach[golygu | golygu cod]

  • Fall, Bernard B. Hell in a Very Small Place (Efrog Newydd, J.B. Lippincott Company, 1967).
  • Morgan, Ted. Valley Of Death: The Tragedy at Dien Bien Phu That Led America into the Vietnam War (Efrog Newydd, Random House, 2010).
  • Windrow, Martin. The Last Valley (Efrog Newydd, Da Capo Press, 2004).