Gweriniaeth Pobl Wcráin: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
#wici732
Tagiau: Golygiad cod 2017
 
cywiro gwybodlen
Tagiau: Golygiad cod 2017
Llinell 20: Llinell 20:
|coa_size = 100px
|coa_size = 100px
|image_flag = Flag of Ukrainian People's Republic 1917.svg
|image_flag = Flag of Ukrainian People's Republic 1917.svg
|national_anthem = {{lang|uk| Ще не вмерла України}}{{nbsp|2}}<small>([[Ukrainian language|Ukrainian]])</small><br/>[[Shche ne vmerla Ukrainy]]{{nbsp|2}}<small>([[trawslythreniad]])</small><br/>{{small| ni fu dreng ar ogoniant yr Wcráin}}[[File:Anthem-of-Ukraine Chorus Veryovka.ogg|center]]
|national_anthem = {{lang|uk| Ще не вмерла України}}{{nbsp|2}}<small>([[Wcreineg]])</small><br/>Shche ne vmerla Ukrainy{{nbsp|2}}<small>(trawslythreniad)</small><br/>{{small|"ni fu dreng ar ogoniant yr Wcráin"}}[[File:Anthem-of-Ukraine Chorus Veryovka.ogg|center]]
|image_map = Ukrainian People's Republic in Europe.svg
|image_map = Ukrainian People's Republic in Europe.svg
|image_map_caption =
|image_map_caption =
|capital = Kiev
|capital = Kiev
|common_languages = [[Wcreineg]] (swyddogol)<br>[[Rwseg]]<br>Ieithoedd lleiafrifol: [[Iddew-Almaeneg]], [[Pwyleg]], [[Almaeneg]], [[Belarwseg], [[Rwmaneg]], [[Bwlgareg]], [[Groeg (iaith)|Groeg]], [[Urum]] ac eraill.
|common_languages = [[Wcreineg]] (swyddogol)<br>[[Rwseg]]<br>Ieithoedd lleiafrifol: [[Iddew-Almaeneg]], [[Pwyleg]], [[Almaeneg]], [[Belarwseg]], [[Rwmaneg]], [[Bwlgareg]], [[Groeg (iaith)|Groeg]], [[Urum]] ac eraill.
|religion = {{unbulleted list | ≈85% [[Yr Eglwys Uniongred Ddwyreiniol]] | ≈9% [[Iddewiaeth]] | ≈4% [[Yr Eglwys Gatholig]]}}
|religion = {{unbulleted list | ≈85% [[Yr Eglwys Uniongred Ddwyreiniol]] | ≈9% [[Iddewiaeth]] | ≈4% [[Yr Eglwys Gatholig]]}}
|government_type = Llywodraeth dros dro
|government_type = Llywodraeth dros dro
Llinell 32: Llinell 32:
|year_leader2 = 1918&ndash;1925
|year_leader2 = 1918&ndash;1925
|title_representative = Arlywydd alltud
|title_representative = Arlywydd alltud
|representative1 = [[Andriy Livytskyi]]
|representative1 = Andriy Livytskyi
|year_representative1 = 1926&ndash;1954
|year_representative1 = 1926&ndash;1954
|representative2 = Stepan Vytvytskyi
|representative2 = Stepan Vytvytskyi
Llinell 41: Llinell 41:
|year_representative4 = 1989&ndash;1992
|year_representative4 = 1989&ndash;1992
|legislature = {{nowrap|Y Rada Canolog <small>(i Ebrill 1918)</small><br/>Y Gyngres Lafur}}
|legislature = {{nowrap|Y Rada Canolog <small>(i Ebrill 1918)</small><br/>Y Gyngres Lafur}}
|era = World War I
|era = Y Rhyfel Byd Cyntaf
|event_start = Sefydlwyd y weriniaeth
|event_start = Sefydlwyd y weriniaeth
|date_start = 20 (7) Tachwedd
|date_start = 20 (7) Tachwedd
Llinell 48: Llinell 48:
|date_event1 = 22 (9) Ionawr 1918
|date_event1 = 22 (9) Ionawr 1918
|event2 = Y Wladwriaeth Wcreinaidd
|event2 = Y Wladwriaeth Wcreinaidd
|date_event2 = 29 April 1918
|date_event2 = 29 Ebrill 1918
|event3 = Y Gyfarwyddiaeth
|event3 = Y Gyfarwyddiaeth
|date_event3 = 14 December 1918
|date_event3 = 14 Rhagfyr 1918
|event_end = Heddwch Riga
|event_end = Heddwch Riga
|date_end = 18 March
|date_end = 18 Mawrth
|year_end = 1921
|year_end = 1921
|stat_year1 = 1897
|stat_year1 = 1897
|stat_area1 = 477021
|stat_area1 = 477021
|stat_pop1 = 23,430,407
|stat_pop1 = 23430407
|currency = Karbovanets<br/>Hryvnia
|currency = Karbovanets<br/>Hryvnia
|today = {{unbulleted list |{{flagcountry |Yr Wcráin}} |{{flagcountry |Rwsia}} |{{flagcountry |Rwmania}} |{{flagcountry |Belarws}} |{{flagcountry |Moldofa}} |{{flagcountry |Gwlad Pwyl}} |{{flagcountry |Slofacia}} |{{flagcountry |Georgia}} }}
|today = {{unbulleted list |{{flagcountry |Yr Wcráin}} |{{flagcountry |Rwsia}} |{{flagcountry |Rwmania}} |{{flagcountry |Belarws}} |{{flagcountry |Moldofa}} |{{flagcountry |Gwlad Pwyl}} |{{flagcountry |Slofacia}} |{{flagcountry |Georgia}} }}

Fersiwn yn ôl 11:21, 18 Mawrth 2020

Gweriniaeth Pobl yr Wcráin
Українська Народня Республіка
Ukrajinśka Narodnia Respublika
Ymreolaeth hunanddatganedig o fewn Gweriniaeth Rwsia (1917–1918)
Gwladwriaeth a gydnabuwyd gan rai (1918–1921)

 

1917–1921
Ebrill–Rhagfyr 1918: Y Wladwriaeth Wcreinaidd

 

 

Baner Arfbais
Anthem
Ще не вмерла України  (Wcreineg)
Shche ne vmerla Ukrainy  (trawslythreniad)
"ni fu dreng ar ogoniant yr Wcráin"
Delwedd:Anthem-of-Ukraine Chorus Veryovka.ogg
Location of Gweriniaeth Pobl yr Wcráin
Prifddinas Kiev
Ieithoedd Wcreineg (swyddogol)
Rwseg
Ieithoedd lleiafrifol: Iddew-Almaeneg, Pwyleg, Almaeneg, Belarwseg, Rwmaneg, Bwlgareg, Groeg, Urum ac eraill.
Crefydd
Llywodraeth Llywodraeth dros dro
Arlywydd
 -  1917–1918 Mykhailo Hrushevskyi
 -  1918–1925 Y Gyfarwyddiaeth
Arlywydd alltud
 -  1926–1954 Andriy Livytskyi
 -  1954–1965 Stepan Vytvytskyi
 -  1965–1989 Mykola Livytskyi
 -  1989–1992 Mykola Plaviuk
Deddfwrfa Y Rada Canolog (i Ebrill 1918)
Y Gyngres Lafur
Cyfnod hanesyddol Y Rhyfel Byd Cyntaf
 -  Sefydlwyd y weriniaeth 20 (7) Tachwedd 1917
 -  Annibyniaeth 22 (9) Ionawr 1918
 -  Y Wladwriaeth Wcreinaidd 29 Ebrill 1918
 -  Y Gyfarwyddiaeth 14 Rhagfyr 1918
 -  Heddwch Riga 18 Mawrth 1921
Arwynebedd
 -  1897 477,021 km² (184,179 sq mi)
Poblogaeth
 -  1897 amcan. 23,430,407 
     Dwysedd 49.1 /km²  (127.2 /sq mi)
Arian cyfred Karbovanets
Hryvnia
Heddiw'n rhan o

Gwladwriaeth a fodolai yn Nwyrain Ewrop o 1917 i 1921 oedd Gweriniaeth Pobl yr Wcráin (Wcreineg: Украінська Народня Республіка, УНР; Ukrajinśka Narodna Respublika, UNR). Sefydlwyd yn sgil Chwyldro Chwefror 1917 a chwymp Ymerodraeth Rwsia. Roedd ei ffiniau yn cyfateb yn fras i diriogaeth bresennol yr Wcráin, y Crimea a gorllewin Kuban yn Rwsia, a rhannau o dde Belarws, dwyrain Gwlad Pwyl, Slofacia, Moldofa, a Rwmania.

Ar 7 Tachwedd [20 Tachwedd yn yr Hen Ddull] 1917, cyhoeddwyd y Trydydd Gorchymyn Hollgyffredinol gan Rada Canolog yr Wcráin, yn sefydlu'r UNR yn nwyrain yr Wcráin, mewn ffederasiwn â Gweriniaeth Rwsia. Wedi i'r Bolsieficiaid gipio grym yn Rwsia yn Chwyldro Hydref 1917, goresgynnwyd yr Wcráin gan luoedd Rwsia a datganwyd annibyniaeth yr UNR gan y Rada ar 9 Ionawr [22 Ionawr yn yr Hen Ddull] 1918.[1]

Yn Chwefror 1918, arwyddwyd Cytundeb Brest-Litovsk gan yr UNR a fe'i cydnabuwyd yn wladwriaeth annibynnol gan y Pwerau Canolog yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf. Gyrrwyd y Bolsieficiaid ymaith gan luoedd yr Almaen ac Awstria-Hwngari, ond nid oedd yr Wcreiniaid yn cyflawni'r danfoniadau bwyd a gytunwyd dan delerau Brest-Litovsk. Yn sgil coup d'état Pavlo Skoropadsky yn Ebrill 1918, datganwyd y Wladwriaeth Wcreinaidd i olynu'r UNR.[1]

Adferwyd yr UNR dan lywodraeth y Gyfarwyddiaeth yn Rhagfyr 1918. Ar 22 Ionawr 1919, cyhoeddwyd Deddf Uno i ymgorffori tiriogaeth Gweriniaeth Pobl Gorllewin yr Wcráin yn rhan o'r UNR. Daeth yr UNR i ben yn niwedd Tachwedd 1920 yn sgil goresgyniad arall gan y Bolsieficiaid. Ffoes y Gyfarwyddiaeth a Chyngor Gweinidogion y Bobl, a fuont yn goroesi fel llywodraeth alltud nes 1992.[1]

Cyfeiriadau

  1. 1.0 1.1 1.2 Ivan Katchanovski, Zenon E. Kohut, Bohdan Y. Nebesio, a Myroslav Yurkevich, Historical Dictionary of Ukraine (Lanham, Maryland: The Scarecrow Press, 2013), tt. 696–97.