Ynysoedd y Falklands: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Ychwanegu gwybodaeth |
addasu Tagiau: Golygiad cod 2017 |
||
Llinell 52: | Llinell 52: | ||
}} |
}} |
||
Tiriogaeth sydd ym mherchnogaeth [[y Deyrnas Unedig]] yw '''Ynysoedd y Falklands''' neu '''Ynysoedd Malvinas''' ({{iaith-en|Falkland Islands}}, {{iaith-es|Islas Malvinas}}). Mae'r ynysoedd wedi eu lleoli yn [[hemisffer y de]] yng [[Cefnfor yr Iwerydd|Nghefnfor yr Iwerydd]], yn agos at [[yr Ariannin]]. Ymosododd byddin yr Ariannin ar yr ynysoedd ym 1982, a brwydrodd y Deyrnas Unedig i'w hadennill yn [[Rhyfel y Falklands]]. |
Tiriogaeth sydd ym mherchnogaeth [[y Deyrnas Unedig]] yw '''Ynysoedd y Falklands''' neu '''Ynysoedd Malvinas''' ({{iaith-en|Falkland Islands}}, {{iaith-es|Islas Malvinas}}). Mae'r ynysoedd wedi eu lleoli yn [[hemisffer y de]] yng [[Cefnfor yr Iwerydd|Nghefnfor yr Iwerydd]], yn agos at [[yr Ariannin]]. Ymosododd byddin yr Ariannin ar yr ynysoedd ym 1982, a brwydrodd y Deyrnas Unedig i'w hadennill yn [[Rhyfel y Falklands]]. Mae dwy brif ynys, Dwyrain Falkland a Gorllewin Falkland, a 776 o ynysoedd llai. |
||
== Enw == |
== Enw == |
||
Daw enw Ynysoedd y Falklands o [[Swnt Falkland]], y sianel rhwng y ddwy brif ynys, a gafodd ei enwi ar ôl [[Anthony Cary, 5ed Is-iarll Falkland]] gan y Capten [[John Strong (morwr)|John Strong]] a laniodd ar yr ynysoedd ym 1690. |
Daw enw Ynysoedd y Falklands o [[Swnt Falkland]], y sianel rhwng y ddwy brif ynys, a gafodd ei enwi ar ôl [[Anthony Cary, 5ed Is-iarll Falkland]] gan y Capten [[John Strong (morwr)|John Strong]] a laniodd ar yr ynysoedd ym 1690. Daw'r enw ''Malvinas'' o'r enw Ffrangeg ''Iles malouines'', oherwydd dyfodiad llawer o deithwyr o [[Sant-Maloù]] yn [[Llydaw]]. Enwir y ddinas honno, yn ei thro, am Sant [[Malo]] o [[Llancarfan|Lancarfan]], [[Bro Morgannwg]]. |
||
== Hanes == |
|||
Mae'r enw ''Malvinas'' yn dod o'r enw Ffrangeg ''Iles malouines'', oherwydd dyfodiad llawer o deithwyr o [[Sant-Maloù]] yn [[Llydaw]]. |
|||
⚫ | Darganfuwyd yr ynysoedd gan y Capten John Davis ar 9 Awst 1592, ond laniodd e ddim. Ym 1690, glaniodd y Capten John Strong a rhoi’r enw Falkland iddynt, ar ôl trysorydd y Llynges ar y pryd. Ym 1764, sefydlodd [[Ffrainc]] wladfa ar Ddwyrain Falkland ac enwi’r ynysoedd ''Les Iles Malouines''. Ym 1765, sefydlodd Prydain gaer ar Ynys Saunders yn y gogledd orllewin. Ym 1766, trosglwyddodd Ffrainc ''Les Iles Malouines'' i Sbaen ac addaswyd yr enw yn Sbaeneg i ''Las Islas Malvinas''. Ym 1774, rhoddodd y Saeson y gorau i Ynys Saunders. Ym 1816, hawliwyd ''Las Malvinas'' gan wladwriaeth newydd [[yr Ariannin]] a sefydlwyd presenoldeb milwrol yno rhwng 1820 ac 1833. Ym 1833, taflwyd yr Archentwyr allan ac ailfeddiannwyd y Falklands gan Brydain. Mae’r ynysoedd wedi aros yn Brydeinig hyd heddiw. I gadarnhau hawl Prydain i’r Falklands, cafodd nifer o bobl o Brydain eu perswadio i ymgartrefu ar yr ynysoedd. Mae poblogaeth yr ynysoedd heddiw (ac eithrio milwyr) tua 2,931 (2016). |
||
== '''Sant Malo''' == |
|||
Ganwyd '''Malo''' (tua 525 - tua 621) yn [[Llancarfan]], [[Bro Morgannwg]]. Roedd e’n fab i Caradog ab Ynyr Gwent a Derwela ac yn gefnder i Samson. Cafodd e ei addysg yn [[Llanilltud Fawr]] a daeth e’n esgob yn Llancarfan. Rhwng 547 a 550 trawyd Prydain gan y ‘Pla Melyn’. Mae natur y Pla Melyn yn aneglur - efallai pla biwbonig, neu newid tymor byr yn yr hinsawdd – e.e. ôl-effeithiau asteroid neu [[Krakatoa]]. Aeth Malo â nifer o fynaich i Lydaw i osgoi’r pla, a sefydlon nhw wladfa Gristnogol yno a ddatblygodd yn dref dros y canrifoedd, hynny yw San Malo heddiw. Yn yr iaith Ffrangeg, mae yna ansoddair ‘Malouin/s’ neu ‘Malouine/s’ ar gyfer unrhyw beth sy’n perthyn neu’n gysylltiedig â (thref) St Malo. |
|||
== '''Falklands / Malvinas''' == |
|||
⚫ | Darganfuwyd yr ynysoedd gan Capten John Davis ar 9 Awst 1592, ond laniodd e ddim. Ym 1690, glaniodd y Capten John Strong a rhoi’r enw |
||
[[Categori:Ynysoedd y Falklands| ]] |
[[Categori:Ynysoedd y Falklands| ]] |
||
[[Categori:De America]] |
[[Categori:De America]] |
||
[[Categori:Enwau daearyddol dadleuol]] |
[[Categori:Enwau daearyddol dadleuol]] |
||
[[Categori:Gwledydd Saesneg]] |
|||
[[Categori:Tiriogaethau dadleuol]] |
[[Categori:Tiriogaethau dadleuol]] |
||
[[Categori:Tiriogaethau tramor y Deyrnas Unedig]] |
[[Categori:Tiriogaethau tramor y Deyrnas Unedig]] |
Fersiwn yn ôl 16:13, 27 Ionawr 2018
| |||||
Arwyddair: "Desire the right" | |||||
Anthem: God Save the Queen | |||||
Prifddinas | Stanley | ||||
Dinas fwyaf | Stanley | ||||
Iaith / Ieithoedd swyddogol | Saesneg | ||||
Llywodraeth | Brenhiniaeth Gyfansoddiadol | ||||
- Brenhines | Elisabeth II | ||||
- Llywodraethwr | Colin Roberts | ||||
- Prif weithredwr | Keith Padgett | ||||
Dechreuad y Wladfa |
2 Ionawr 1833 | ||||
Arwynebedd - Cyfanswm - Dŵr (%) |
12,173 km² (4,700) 0 | ||||
Poblogaeth - Amcangyfrif 2005 - Dwysedd |
3,060 (25ain) 0.25/km² (229fed) | ||||
CMC (PGP) - Cyfanswm - Y pen |
Amcangyfrif 2005 $75 miliwn (14ydd) $25,000 (amcangyfrif 2002) (heb safle) | ||||
Indecs Datblygiad Dynol (Dim) | Dim (Dim) – Dim | ||||
Arian cyfred | Punt y Falklands1 (FKP )
| ||||
Cylchfa amser - Haf |
(UTC-4) | ||||
Côd ISO y wlad | .fk | ||||
Côd ffôn | +500
| ||||
1gosodedig gyda'r Bunt Sterling |
Tiriogaeth sydd ym mherchnogaeth y Deyrnas Unedig yw Ynysoedd y Falklands neu Ynysoedd Malvinas (Saesneg: Falkland Islands, Sbaeneg: Islas Malvinas). Mae'r ynysoedd wedi eu lleoli yn hemisffer y de yng Nghefnfor yr Iwerydd, yn agos at yr Ariannin. Ymosododd byddin yr Ariannin ar yr ynysoedd ym 1982, a brwydrodd y Deyrnas Unedig i'w hadennill yn Rhyfel y Falklands. Mae dwy brif ynys, Dwyrain Falkland a Gorllewin Falkland, a 776 o ynysoedd llai.
Enw
Daw enw Ynysoedd y Falklands o Swnt Falkland, y sianel rhwng y ddwy brif ynys, a gafodd ei enwi ar ôl Anthony Cary, 5ed Is-iarll Falkland gan y Capten John Strong a laniodd ar yr ynysoedd ym 1690. Daw'r enw Malvinas o'r enw Ffrangeg Iles malouines, oherwydd dyfodiad llawer o deithwyr o Sant-Maloù yn Llydaw. Enwir y ddinas honno, yn ei thro, am Sant Malo o Lancarfan, Bro Morgannwg.
Hanes
Darganfuwyd yr ynysoedd gan y Capten John Davis ar 9 Awst 1592, ond laniodd e ddim. Ym 1690, glaniodd y Capten John Strong a rhoi’r enw Falkland iddynt, ar ôl trysorydd y Llynges ar y pryd. Ym 1764, sefydlodd Ffrainc wladfa ar Ddwyrain Falkland ac enwi’r ynysoedd Les Iles Malouines. Ym 1765, sefydlodd Prydain gaer ar Ynys Saunders yn y gogledd orllewin. Ym 1766, trosglwyddodd Ffrainc Les Iles Malouines i Sbaen ac addaswyd yr enw yn Sbaeneg i Las Islas Malvinas. Ym 1774, rhoddodd y Saeson y gorau i Ynys Saunders. Ym 1816, hawliwyd Las Malvinas gan wladwriaeth newydd yr Ariannin a sefydlwyd presenoldeb milwrol yno rhwng 1820 ac 1833. Ym 1833, taflwyd yr Archentwyr allan ac ailfeddiannwyd y Falklands gan Brydain. Mae’r ynysoedd wedi aros yn Brydeinig hyd heddiw. I gadarnhau hawl Prydain i’r Falklands, cafodd nifer o bobl o Brydain eu perswadio i ymgartrefu ar yr ynysoedd. Mae poblogaeth yr ynysoedd heddiw (ac eithrio milwyr) tua 2,931 (2016).