Ynysoedd y Falklands: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Cabangwyn (sgwrs | cyfraniadau)
Ychwanegu gwybodaeth
addasu
Tagiau: Golygiad cod 2017
Llinell 52: Llinell 52:
}}
}}


Tiriogaeth sydd ym mherchnogaeth [[y Deyrnas Unedig]] yw '''Ynysoedd y Falklands''' neu '''Ynysoedd Malvinas''' ({{iaith-en|Falkland Islands}}, {{iaith-es|Islas Malvinas}}). Mae'r ynysoedd wedi eu lleoli yn [[hemisffer y de]] yng [[Cefnfor yr Iwerydd|Nghefnfor yr Iwerydd]], yn agos at [[yr Ariannin]]. Ymosododd byddin yr Ariannin ar yr ynysoedd ym 1982, a brwydrodd y Deyrnas Unedig i'w hadennill yn [[Rhyfel y Falklands]].mpla
Tiriogaeth sydd ym mherchnogaeth [[y Deyrnas Unedig]] yw '''Ynysoedd y Falklands''' neu '''Ynysoedd Malvinas''' ({{iaith-en|Falkland Islands}}, {{iaith-es|Islas Malvinas}}). Mae'r ynysoedd wedi eu lleoli yn [[hemisffer y de]] yng [[Cefnfor yr Iwerydd|Nghefnfor yr Iwerydd]], yn agos at [[yr Ariannin]]. Ymosododd byddin yr Ariannin ar yr ynysoedd ym 1982, a brwydrodd y Deyrnas Unedig i'w hadennill yn [[Rhyfel y Falklands]]. Mae dwy brif ynys, Dwyrain Falkland a Gorllewin Falkland, a 776 o ynysoedd llai.


== Enw ==
== Enw ==
Daw enw Ynysoedd y Falklands o [[Swnt Falkland]], y sianel rhwng y ddwy brif ynys, a gafodd ei enwi ar ôl [[Anthony Cary, 5ed Is-iarll Falkland]] gan y Capten [[John Strong (morwr)|John Strong]] a laniodd ar yr ynysoedd ym 1690.
Daw enw Ynysoedd y Falklands o [[Swnt Falkland]], y sianel rhwng y ddwy brif ynys, a gafodd ei enwi ar ôl [[Anthony Cary, 5ed Is-iarll Falkland]] gan y Capten [[John Strong (morwr)|John Strong]] a laniodd ar yr ynysoedd ym 1690. Daw'r enw ''Malvinas'' o'r enw Ffrangeg ''Iles malouines'', oherwydd dyfodiad llawer o deithwyr o [[Sant-Maloù]] yn [[Llydaw]]. Enwir y ddinas honno, yn ei thro, am Sant [[Malo]] o [[Llancarfan|Lancarfan]], [[Bro Morgannwg]].


== Hanes ==
Mae'r enw ''Malvinas'' yn dod o'r enw Ffrangeg ''Iles malouines'', oherwydd dyfodiad llawer o deithwyr o [[Sant-Maloù]] yn [[Llydaw]].
Darganfuwyd yr ynysoedd gan y Capten John Davis ar 9 Awst 1592, ond laniodd e ddim. Ym 1690, glaniodd y Capten John Strong a rhoi’r enw Falkland iddynt, ar ôl trysorydd y Llynges ar y pryd. Ym 1764, sefydlodd [[Ffrainc]] wladfa ar Ddwyrain Falkland ac enwi’r ynysoedd ''Les Iles Malouines''. Ym 1765, sefydlodd Prydain gaer ar Ynys Saunders yn y gogledd orllewin. Ym 1766, trosglwyddodd Ffrainc ''Les Iles Malouines'' i Sbaen ac addaswyd yr enw yn Sbaeneg i ''Las Islas Malvinas''. Ym 1774, rhoddodd y Saeson y gorau i Ynys Saunders. Ym 1816, hawliwyd ''Las Malvinas'' gan wladwriaeth newydd [[yr Ariannin]] a sefydlwyd presenoldeb milwrol yno rhwng 1820 ac 1833. Ym 1833, taflwyd yr Archentwyr allan ac ailfeddiannwyd y Falklands gan Brydain. Mae’r ynysoedd wedi aros yn Brydeinig hyd heddiw. I gadarnhau hawl Prydain i’r Falklands, cafodd nifer o bobl o Brydain eu perswadio i ymgartrefu ar yr ynysoedd. Mae poblogaeth yr ynysoedd heddiw (ac eithrio milwyr) tua 2,931 (2016).


== '''Sant Malo''' ==
Ganwyd '''Malo''' (tua 525 - tua 621) yn [[Llancarfan]], [[Bro Morgannwg]]. Roedd e’n fab i Caradog ab Ynyr Gwent a Derwela ac yn gefnder i Samson. Cafodd e ei addysg yn [[Llanilltud Fawr]] a daeth e’n esgob yn Llancarfan. Rhwng 547 a 550 trawyd Prydain gan y ‘Pla Melyn’. Mae natur y Pla Melyn yn aneglur - efallai pla biwbonig, neu newid tymor byr yn yr hinsawdd – e.e. ôl-effeithiau asteroid neu [[Krakatoa]]. Aeth Malo â nifer o fynaich i Lydaw i osgoi’r pla, a sefydlon nhw wladfa Gristnogol yno a ddatblygodd yn dref dros y canrifoedd, hynny yw San Malo heddiw. Yn yr iaith Ffrangeg, mae yna ansoddair ‘Malouin/s’ neu ‘Malouine/s’ ar gyfer unrhyw beth sy’n perthyn neu’n gysylltiedig â (thref) St Malo.

== '''Falklands / Malvinas''' ==
Darganfuwyd yr ynysoedd gan Capten John Davis ar 9 Awst 1592, ond laniodd e ddim. Ym 1690, glaniodd y Capten John Strong a rhoi’r enw ‘[[Ynysoedd y Falklands|Falkland]]’ (ar ôl trysorydd y Llynges ar y pryd) i’r ynysoedd. Mae dwy brif ynys, East Falkland a West Falkland a 776 o ynysoedd llai (Wiki). Ym 1764, sefydlodd Ffrainc wladfa ar East Falkland ac enwi’r ynysoedd Les Iles Malouines - sef ‘Ynysoedd Malo’ ! Ym 1765, sefydlodd Prydain gaer ar Saunders Island yn y gogledd orllewin. Ym 1766, trosglwyddodd Ffrainc Les Iles Malouines i Sbaen ac addaswyd yr enw yn Sbaeneg i Las Islas [[Malvinas]]. Ym 1774, rhoddodd y Saeson y gorau i Saunders Island. Ym 1816, hawliwyd Las Malvinas gan y wladwriaeth newydd o Argentina a sefydlwyd presenoldeb milwrol yno rhwng 1820 ac 1833. Ym 1833, taflwyd yr Archentwyr allan ac ailfeddiannwyd The Falklands gan Brydain. Mae’r ynysoedd wedi aros yn Brydeinig hyd heddiw.  I gadarnhau hawl Prydain i’r Falklands, cafodd nifer o bobl o Brydain eu perswadio i ymgartrefu ar yr ynysoedd. Mae poblogaeth yr ynysoedd heddiw (ac eithrio milwyr) tua 2,931 (2016).
[[Categori:Ynysoedd y Falklands| ]]
[[Categori:Ynysoedd y Falklands| ]]
[[Categori:De America]]
[[Categori:De America]]
[[Categori:Enwau daearyddol dadleuol]]
[[Categori:Enwau daearyddol dadleuol]]
[[Categori:Gwledydd Saesneg]]
[[Categori:Tiriogaethau dadleuol]]
[[Categori:Tiriogaethau dadleuol]]
[[Categori:Tiriogaethau tramor y Deyrnas Unedig]]
[[Categori:Tiriogaethau tramor y Deyrnas Unedig]]

Fersiwn yn ôl 16:13, 27 Ionawr 2018

Falkland Islands
Ynysoedd y Falklands
Baner Ynysoedd y Falklands Arfbais Ynysoedd y Falklands
Baner Arfbais
Arwyddair: "Desire the right"
Anthem: God Save the Queen
Lleoliad Ynysoedd y Falklands
Lleoliad Ynysoedd y Falklands
Prifddinas Stanley
Dinas fwyaf Stanley
Iaith / Ieithoedd swyddogol Saesneg
Llywodraeth Brenhiniaeth Gyfansoddiadol
- Brenhines Elisabeth II
- Llywodraethwr Colin Roberts
- Prif weithredwr Keith Padgett
Dechreuad y Wladfa
2 Ionawr 1833
Arwynebedd
 - Cyfanswm
 - Dŵr (%)
 
12,173 km² (4,700)
0
Poblogaeth
 - Amcangyfrif 2005
 - Dwysedd
 
3,060 (25ain)
0.25/km² (229fed)
CMC (PGP)
 - Cyfanswm
 - Y pen
Amcangyfrif 2005
$75 miliwn (14ydd)
$25,000 (amcangyfrif 2002) (heb safle)
Indecs Datblygiad Dynol (Dim) Dim (Dim) – Dim
Arian cyfred Punt y Falklands1 (FKP)
Cylchfa amser
 - Haf
(UTC-4)
Côd ISO y wlad .fk
Côd ffôn +500
1gosodedig gyda'r Bunt Sterling

Tiriogaeth sydd ym mherchnogaeth y Deyrnas Unedig yw Ynysoedd y Falklands neu Ynysoedd Malvinas (Saesneg: Falkland Islands, Sbaeneg: Islas Malvinas). Mae'r ynysoedd wedi eu lleoli yn hemisffer y de yng Nghefnfor yr Iwerydd, yn agos at yr Ariannin. Ymosododd byddin yr Ariannin ar yr ynysoedd ym 1982, a brwydrodd y Deyrnas Unedig i'w hadennill yn Rhyfel y Falklands. Mae dwy brif ynys, Dwyrain Falkland a Gorllewin Falkland, a 776 o ynysoedd llai.

Enw

Daw enw Ynysoedd y Falklands o Swnt Falkland, y sianel rhwng y ddwy brif ynys, a gafodd ei enwi ar ôl Anthony Cary, 5ed Is-iarll Falkland gan y Capten John Strong a laniodd ar yr ynysoedd ym 1690. Daw'r enw Malvinas o'r enw Ffrangeg Iles malouines, oherwydd dyfodiad llawer o deithwyr o Sant-Maloù yn Llydaw. Enwir y ddinas honno, yn ei thro, am Sant Malo o Lancarfan, Bro Morgannwg.

Hanes

Darganfuwyd yr ynysoedd gan y Capten John Davis ar 9 Awst 1592, ond laniodd e ddim. Ym 1690, glaniodd y Capten John Strong a rhoi’r enw Falkland iddynt, ar ôl trysorydd y Llynges ar y pryd. Ym 1764, sefydlodd Ffrainc wladfa ar Ddwyrain Falkland ac enwi’r ynysoedd Les Iles Malouines. Ym 1765, sefydlodd Prydain gaer ar Ynys Saunders yn y gogledd orllewin. Ym 1766, trosglwyddodd Ffrainc Les Iles Malouines i Sbaen ac addaswyd yr enw yn Sbaeneg i Las Islas Malvinas. Ym 1774, rhoddodd y Saeson y gorau i Ynys Saunders. Ym 1816, hawliwyd Las Malvinas gan wladwriaeth newydd yr Ariannin a sefydlwyd presenoldeb milwrol yno rhwng 1820 ac 1833. Ym 1833, taflwyd yr Archentwyr allan ac ailfeddiannwyd y Falklands gan Brydain. Mae’r ynysoedd wedi aros yn Brydeinig hyd heddiw. I gadarnhau hawl Prydain i’r Falklands, cafodd nifer o bobl o Brydain eu perswadio i ymgartrefu ar yr ynysoedd. Mae poblogaeth yr ynysoedd heddiw (ac eithrio milwyr) tua 2,931 (2016).