Cynan Dindaethwy ap Rhodri: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
cat / tacluso |
Dindaethwy; cat. |
||
| Llinell 3: | Llinell 3: | ||
Yn ôl yr achau, yr oedd Cynan yn fab i [[Rhodri Molwynog ap Idwal|Rhodri Molwynog]]. Bu Rhodri farw yn [[754]] ac nid oes sôn am Cynan hyd [[813]], felly awgrymir yn ''Y Bywgraffiadur Cymreig'' fod gwall yn yr achau. Daeth Cynan yn frenin Gwynedd ar farwolaeth [[Caradog ap Meirion]], y dywedir ei fod yn gefnder iddo. Bu Cynan yn ymladd a [[Hywel ap Rhodri Molwynog|Hywel]], ei frawd yn ôl Dr. David Powel, er ei fod yn cael ei alw yn Hywel ap Caradog ambell dro. Yn 814 llwyddodd Hywel i gipio [[Ynys Môn]] oddi wrth Cynan. Yn 816 enillodd Cynan yr ynys yn ôl, ond bu farw'r flwyddyn honno. |
Yn ôl yr achau, yr oedd Cynan yn fab i [[Rhodri Molwynog ap Idwal|Rhodri Molwynog]]. Bu Rhodri farw yn [[754]] ac nid oes sôn am Cynan hyd [[813]], felly awgrymir yn ''Y Bywgraffiadur Cymreig'' fod gwall yn yr achau. Daeth Cynan yn frenin Gwynedd ar farwolaeth [[Caradog ap Meirion]], y dywedir ei fod yn gefnder iddo. Bu Cynan yn ymladd a [[Hywel ap Rhodri Molwynog|Hywel]], ei frawd yn ôl Dr. David Powel, er ei fod yn cael ei alw yn Hywel ap Caradog ambell dro. Yn 814 llwyddodd Hywel i gipio [[Ynys Môn]] oddi wrth Cynan. Yn 816 enillodd Cynan yr ynys yn ôl, ond bu farw'r flwyddyn honno. |
||
Mae' |
Mae'r gair ''Dindaethwy'' yn ei enw yn gyfeiriad at gwmwd [[Dindaethwy]] (''Tindaethwy''), un o ddau gwmwd [[cantref]] [[Rhosyr (cantref)|Rhosyr]], yn ne-ddwyrain [[Môn]]. Gorweddai [[cwmwd]] Dindaethwy rhwng Afon Menai a Traeth Lafan i'r de a'r Traeth Coch ar Fôr Iwerddon i'r gogledd. Posiblrwydd arall yw mai Castell Dindaethwy a olygir wrth y "Dindaethwy" yn ei enw, a chredir mai caer ar fryn ger Plas Cadnant, [[Porthaethwy]] ar Ynys Môn ydoedd. Gellir derbyn yn bur hyderus felly mai brodor o'r rhan yma o Fôn oedd Cynan. |
||
Daeth ei ferch Esyllt yn fam i [[Merfyn Frych]], tad [[Rhodri Mawr]]. |
|||
==Cyfeiriadau== |
==Cyfeiriadau== |
||
| Llinell 17: | Llinell 19: | ||
[[Categori:Teyrnoedd Gwynedd]] |
[[Categori:Teyrnoedd Gwynedd]] |
||
| ⚫ | |||
[[Categori:Cymru'r Oesoedd Canol]] |
[[Categori:Cymru'r Oesoedd Canol]] |
||
| ⚫ | |||
[[Category:Marwolaethau 816]] |
[[Category:Marwolaethau 816]] |
||
Fersiwn yn ôl 18:43, 5 Awst 2008
Yr oedd Cynan Dindaethwy ap Rhodri (bu farw 816) yn frenin Gwynedd.
Yn ôl yr achau, yr oedd Cynan yn fab i Rhodri Molwynog. Bu Rhodri farw yn 754 ac nid oes sôn am Cynan hyd 813, felly awgrymir yn Y Bywgraffiadur Cymreig fod gwall yn yr achau. Daeth Cynan yn frenin Gwynedd ar farwolaeth Caradog ap Meirion, y dywedir ei fod yn gefnder iddo. Bu Cynan yn ymladd a Hywel, ei frawd yn ôl Dr. David Powel, er ei fod yn cael ei alw yn Hywel ap Caradog ambell dro. Yn 814 llwyddodd Hywel i gipio Ynys Môn oddi wrth Cynan. Yn 816 enillodd Cynan yr ynys yn ôl, ond bu farw'r flwyddyn honno.
Mae'r gair Dindaethwy yn ei enw yn gyfeiriad at gwmwd Dindaethwy (Tindaethwy), un o ddau gwmwd cantref Rhosyr, yn ne-ddwyrain Môn. Gorweddai cwmwd Dindaethwy rhwng Afon Menai a Traeth Lafan i'r de a'r Traeth Coch ar Fôr Iwerddon i'r gogledd. Posiblrwydd arall yw mai Castell Dindaethwy a olygir wrth y "Dindaethwy" yn ei enw, a chredir mai caer ar fryn ger Plas Cadnant, Porthaethwy ar Ynys Môn ydoedd. Gellir derbyn yn bur hyderus felly mai brodor o'r rhan yma o Fôn oedd Cynan.
Daeth ei ferch Esyllt yn fam i Merfyn Frych, tad Rhodri Mawr.
Cyfeiriadau
- Y Bywgraffiadur Cymreig hyd 1940 (Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion)
| O'i flaen : Caradog ap Meirion |
Brenhinoedd Gwynedd | Olynydd : Hywel ap Rhodri Molwynog |