Elfen Grŵp 15: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
EmausBot (sgwrs | cyfraniadau) B r2.7.3) (robot yn ychwanegu: mk:Група 5А на периодниот систем |
Legobot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 42 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q106675 (translate me) |
||
| Llinell 63: | Llinell 63: | ||
[[Categori:Cemeg anorganig]] |
[[Categori:Cemeg anorganig]] |
||
[[Categori:Rhestrau gwyddonol]] |
[[Categori:Rhestrau gwyddonol]] |
||
[[an:Grupo d'o nitrochén]] |
|||
[[ar:مجموعة النيتروجين]] |
|||
[[ast:Elementos del grupu 15]] |
|||
[[az:Pniktogenlər]] |
|||
[[bn:নাইট্রোজেন শ্রেণী]] |
|||
[[bs:15. grupa hemijskih elemenata]] |
|||
[[ca:Pnicur]] |
|||
[[cs:Pentely]] |
|||
[[de:Stickstoffgruppe]] |
|||
[[en:Pnictogen]] |
|||
[[eo:Elemento de grupo 15]] |
|||
[[es:Grupo del nitrógeno]] |
|||
[[eu:15. taldeko elementu]] |
|||
[[fa:گروه نیتروژن]] |
|||
[[fi:Typpiryhmä]] |
|||
[[fr:Pnictogène]] |
|||
[[hu:Nitrogéncsoport]] |
|||
[[ia:Gruppo de nitrogeno]] |
|||
[[it:Gruppo dell'azoto]] |
|||
[[ja:第15族元素]] |
|||
[[ko:15족 원소]] |
|||
[[lmo:Grupp de l'azòt]] |
|||
[[mk:Група 5А на периодниот систем]] |
|||
[[ms:Kumpulan nitrogen]] |
|||
[[nds:Cheemsch Elementen vun de 15. Grupp]] |
|||
[[nl:Stikstofgroep]] |
|||
[[nn:Gruppe 15]] |
|||
[[pl:Azotowce]] |
|||
[[pt:Grupo do nitrogênio]] |
|||
[[ru:Подгруппа азота]] |
|||
[[sh:15. grupa hemijskih elemenata]] |
|||
[[simple:Group 15 element]] |
|||
[[sk:Pentely]] |
|||
[[sl:Dušikova skupina]] |
|||
[[sq:Grupi i pesëmbëdhjetë i elementeve kimike]] |
|||
[[sr:15. група хемијских елемената]] |
|||
[[sv:Kvävegruppen]] |
|||
[[th:นิคโตเจน]] |
|||
[[tr:Azot grubu]] |
|||
[[uk:Підгрупа азоту]] |
|||
[[vi:Nhóm nitơ]] |
|||
[[zh:氮族元素]] |
|||
Fersiwn yn ôl 10:31, 14 Mawrth 2013
| Grŵp → | 15 |
|---|---|
| ↓ Cyfnod | |
| 2 | 7 N |
| 3 | 15 P |
| 4 | 33 As |
| 5 | 51 Sb |
| 6 | 83 Bi |
| 7 | 115 Uup |
Grŵp pymtheg elfen yn y tabl cyfnodol ydy Grŵp 15, neu'r grŵp nitrogen. Yn nhrefn safonnol IUPAC mae grŵp 15 yn cynnwys:
nitrogen (N) (sy'n anfetel), ffosfforws (P) (anfetel), arsenig (As) (meteloid}, antimoni (Sb) (meteloid}, bismwth (Bi) (metel tlawd) ac ununpentiwm (Uup) (metel tlawd), mae'n debyg.
Mae IUPAC yn ei alw'n swyddogol efo'r teitl Grŵp 15. Yr hen enw i'r grŵp oedd "Grŵp VB" a "Grŵp VA".[1]
Mae patrwm yr electronnau rhwng aelodau unigol y teulu yn debyg iawn i'w gilydd, yn enwedig ar du allan y gragen, ac oherwydd hyn mae eu hymddygiad cemegol yn debyg i'w gilydd:
| Z | Elfen | Nifer yr electronnau |
|---|---|---|
| 7 | nitrogen | 2, 5 |
| 15 | ffosfforws | 2, 8, 5 |
| 33 | arsenig | 2, 8, 18, 5 |
| 51 | antimoni | 2, 8, 18, 18, 5 |
| 83 | bismwth | 2, 8, 18, 32, 18, 5 |
| 115 | ununpentiwm | 2, 8, 18, 32, 32, 18, 5 |
Mae gan bob un o'r elfennau hyn 5 electron yn haen allanol y gragen; 2 electron yn yr isgragen 's' a 3 electron yn yr isgragen 'p', .
Yr elfen bwysicaf, mae'n debyg, yn y teulu hwn o elfennau ydy nitrogen (symbol cemegol N) sef prif elfen yr aer sydd o'n cwmpas.
