Thebai: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Thebai
Math	dinas
Poblogaeth	21,530
Sefydlwyd	Mileniwm 2. ;
Daearyddiaeth
Sir	Bwrdeistref Thiva, Commune of Thiva, Viotia
Gwlad	Gwlad Groeg
Arwynebedd	830 km²
Uwch y môr	215 metr, 180 metr
Cyfesurynnau	38.3208°N 23.3178°E
Cod post	32200
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Pori'r hanes yn rhyngweithiol

← Cymharer â'r fersiwn gynt

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

GweledolCystrawen wici

Mewn-lein

Golygiad diweddaraf yn ôl 19:46, 16 Mawrth 2021

Am y ddinas yn yr Hen Aifft, gweler Thebes, Yr Aifft. Gweler hefyd Thebes.

Roedd Thebai ( hefyd Thebes; Hen Roeg: Θῆβαι — Thēbai) yn ddinas yn Boeotia, oedd yn un o ddinasoedd pwysicaf Groeg yr Henfyd. Enw'r dref fodern ar y safle yw Thiva (Groeg: Θήβα).

Yn ôl traddodiad, sefydlwyd y ddinas gan Cadmos, mab brenin Sidon. Tua diwedd y 6g CC daeth Thebai i wrthdrawiad ag Athen am y tro cyntaf, pan gynorthwyodd yr Atheniaid ddinas lai Plataea yn eu herbyn. Pan ymosododd Ymerodraeth Persia ar y Groegiaid yn 480 CC, gyrroedd Thebai 700 o filwyr i ymladd ym Mrwydr Thermopylae dan Leonidas, ond roedd rhain yn ŵyr oedd yn gwrthwynebu polisi llywodraethwyr y ddinas. Ymunodd yr uchelwyr oedd mewn grym yn Thebai â Xerxes yn erbyn y Groegiaid eraill, ac ymladdasant drosto ym Mrwydr Plataea yn 479 CC. Cefnogodd Thebai Sparta yn erbyn Athen yn y Rhyfel Peloponnesaidd, ac yn 424 CC gorchfygasant Athen ym Mrwydr Delium.

Wedi buddugoliaeth Sparta yn y rhyfel, trôdd Thebai yn ei herbyn. Ym Mrwydr Leuctra yn 371 CC enillodd Thebai dan Epaminondas fuddugoliaeth syfrdanol dros Sparta, a'i gwnaeth y ddinas fwyaf pwerus yng Ngroeg am gyfnod. Daeth y cyfnod yma i ben pan laddwyd Epaminondas ym Mwydr Mantinea yn 362 CC.

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
 {{Gwybodlen lle| gwlad={{banergwlad|Gwlad Groeg}}}}
 :''Am y ddinas yn yr Hen Aifft, gweler [[Thebes, Yr Aifft]]. Gweler hefyd [[Thebes]].''
-Roedd '''Thebai''' ([[Groeg (iaith)|Hen Roeg]]: {{Hen Roeg|Θῆβαι}} — ''Thēbai''; hefyd '''Thebes''') yn ddinas yn  [[Boeotia]], oedd yn un o ddinasoedd pwysicaf [[Groeg yr Henfyd]]. Enw'r dref fodern ar y safle yw '''Thiva''' ([[Groeg]]: Θήβα).
+Roedd '''Thebai''' ( hefyd '''Thebes'''; [[Groeg (iaith)|Hen Roeg]]: {{Hen Roeg|Θῆβαι}} — ''Thēbai'') yn ddinas yn  [[Boeotia]], oedd yn un o ddinasoedd pwysicaf [[Groeg yr Henfyd]]. Enw'r dref fodern ar y safle yw '''Thiva''' ([[Groeg]]: Θήβα).
-Yn ôl traddodiad, sefydlwyd y ddinas gan [[Cadmos]], mab brenin [[Sidon]]. Tua diwedd y [[6ed ganrif CC.]] daeth Thebai i wrthdrawiad ag [[Athen]] am y tro cyntaf, pan gynorthwyodd yr Atheniaid ddinas lai [[Plataea]] yn eu herbyn. Pan ymosododd [[Ymerodraeth Persia]] ar y Groegiaid yn [[480 CC.]], gyrroedd Thebai 700 o filwyr i ymladd ym [[Brwydr Thermopylae|Mrwydr Thermopylae]] dan [[Leonidas]], ond roedd rhain yn ŵyr oedd yn gwrthwynebu polisi llywodraethwyr y ddinas. Ymunodd yr uchelwyr oedd mewn grym yn Thebai â [[Xerxes I, brenin Persia|Xerxes]] yn erbyn y Groegiaid eraill, ac ymladdasant drosto ym [[Brwydr Plataea|Mrwydr Plataea]] yn [[479 CC.]]. Cefnogodd Thebai [[Sparta]] yn erbyn Athen yn y [[Rhyfel Peloponnesaidd]], ac yn [[424 CC.]] gorchfygasant Athen ym Mrwydr Delium.
+Yn ôl traddodiad, sefydlwyd y ddinas gan [[Cadmos]], mab brenin [[Sidon]]. Tua diwedd y [[6g CC]] daeth Thebai i wrthdrawiad ag [[Athen]] am y tro cyntaf, pan gynorthwyodd yr Atheniaid ddinas lai [[Plataea]] yn eu herbyn. Pan ymosododd [[Ymerodraeth Persia]] ar y Groegiaid yn [[480 CC]], gyrroedd Thebai 700 o filwyr i ymladd ym [[Brwydr Thermopylae|Mrwydr Thermopylae]] dan [[Leonidas]], ond roedd rhain yn ŵyr oedd yn gwrthwynebu polisi llywodraethwyr y ddinas. Ymunodd yr uchelwyr oedd mewn grym yn Thebai â [[Xerxes I, brenin Persia|Xerxes]] yn erbyn y Groegiaid eraill, ac ymladdasant drosto ym [[Brwydr Plataea|Mrwydr Plataea]] yn [[479 CC]]. Cefnogodd Thebai [[Sparta]] yn erbyn Athen yn y [[Rhyfel Peloponnesaidd]], ac yn [[424 CC]] gorchfygasant Athen ym Mrwydr Delium.
-Wedi buddugoliaeth Sparta yn y rhyfel, trôdd Thebai yn ei herbyn. Ym [[Brwydr Leuctra|Mrwydr Leuctra]] yn [[371 CC.]] enillodd Thebai dan [[Epaminondas]] fuddugoliaeth syfrdanol dros Sparta, a'i gwnaeth y ddinas fwyaf pwerus yng Ngroeg am gyfnod. Daeth y cyfnod yma i ben pan laddwyd Epaminondas ym [[Brwydr Mantinea|Mwydr Mantinea]] yn [[362 CC]].
+Wedi buddugoliaeth Sparta yn y rhyfel, trôdd Thebai yn ei herbyn. Ym [[Brwydr Leuctra|Mrwydr Leuctra]] yn [[371 CC]] enillodd Thebai dan [[Epaminondas]] fuddugoliaeth syfrdanol dros Sparta, a'i gwnaeth y ddinas fwyaf pwerus yng Ngroeg am gyfnod. Daeth y cyfnod yma i ben pan laddwyd Epaminondas ym [[Brwydr Mantinea|Mwydr Mantinea]] yn [[362 CC]].
 [[Categori:Dinasoedd Gwlad Groeg]]