Hwet-hwet gyddfddu
Hwet-hwet gyddfddu Pteroptochos tarnii | |
---|---|
Statws cadwraeth | |
Dosbarthiad gwyddonol | |
Teyrnas: | Animalia |
Ffylwm: | Chordata |
Dosbarth: | |
Urdd: | Passeriformes |
Teulu: | Rhinocryptidae |
Genws: | Pteroptochos[*] |
Rhywogaeth: | Pteroptochos tarnii |
Enw deuenwol | |
Pteroptochos tarnii | |
Dosbarthiad y rhywogaeth |
Aderyn a rhywogaeth o adar yw Hwet-hwet gyddfddu (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: hwet-hwetiaid gyddfddu) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Pteroptochos tarnii; yr enw Saesneg arno yw Black-throated huet-huet. Mae'n perthyn i deulu'r Tapacwlos (Lladin: Rhinocryptidae) sydd yn urdd y Passeriformes.[1]
Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn P. tarnii, sef enw'r rhywogaeth.[2]
Yn ôl Wikipedia Sbaeneg fe'i gelwir yn 'hwet-hwet deheuol' yn Chile,neu'r gorginero (gyddf-ddu). Fe'i gelwir hefyd yn hued-hued, huet-huet yn yr Ariannin), du-throated hued-hued, gallereta, tuta, huez-huez. Yn mapudungun, iaith y mapuche fe'i gelwir ynwedwed (sef enw onomatopoeiaidd am ei gri, ond hefyd yn golygu "gwallgof"), huehueta neu huete. Mae'r rhywogaeth o aderyn yn un o'r tri sy'n perthyn i'r genws Pteroptochos o'r teulu Rhinocryptidae. Mae'n byw yn ne Chile ac mewn llain ar hyd ffin â'r Ariannin.
Dosbarthiad[golygu | golygu cod]
Yn Chile mae'n byw yn y de, o'r afon Bío-Bío yn nhaleithiau Biobío a Concepción , yn Rhanbarth VIII Biobío, i ranbarth Magallanes, ar lannau sianel Messier. . Diffinnir ei therfyn gogleddol o geg Afon Bío-Bío, i'r dwyrain i'w chydlifiad ag Afon Laja ac ymhellach i'r dwyrain, ar hyd arfordir gogleddol Afon Laja.
Yn yr Ariannin fe'i dosberthir yng nghymoedd coediog yr Andes ym Mhatagonia'r Ariannin o fwlch Pino Hachado yng ngorllewin talaith Neuquén, i Barc Cenedlaethol Los Glaciares , yn ne-orllewin talaith Santa Cruz. Yn y wlad honno fe'i gelwir yn boblogaidd wrth yr enw cyffredin hued[1]
Cynefin[golygu | golygu cod]
Mae'r aderyn hwn yn nodweddiadol o goedwig Faldifaidd[2], ecogategori o goed gyda goruchafiaeth o angiospermau bytholwyrdd, gyda dail llydan a sgleiniog (laurifolias), a choedwigoedd gyda gwahanol rywogaethau o ffawydd deheuol, yn lluosflwydd a chollddail. Mae'r isdyfiant yn cynnwys gwahanol rywogaethau o lwyni, sydd fel arfer yn cyd-fynd â'r gangen colihue (Chusquea).
Disgrifiad[golygu | golygu cod]
Mae'n aderyn mawr, yn mesur 25 cm a'r gwryw yn pwyso rhwng 155 a 184g a rhwng 150 a 179 g ar gyfer y fenyw. Mae lliw coch ei blu i'w gael ar y cynffon uchaf, ar y talcen, y goron, a'r bol. Mae'r bol cochaidd yn ysgafnach, gan ddangos stribedi traws du mân bach. Mae gan y frest uchaf, y gwddf, gweddill y pen, a'r rhan fwyaf o'i barthau uchaf arlliwiau sy'n amrywio o lwydni i ddu myglyd. Mae ganddynt hefyd barth llwydaidd nodedig o gwmpas y clustiau. Mae ei big a'i goesau mawr yn ddu[3]
Teulu[golygu | golygu cod]
Mae'r hwet-hwet gyddfddu yn perthyn i deulu'r Tapacwlos (Lladin: Rhinocryptidae). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:
Rhestr Wicidata:
rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
---|---|---|
Dryw’r bambŵ | Psilorhamphus guttatus | |
Galito copog | Rhinocrypta lanceolata | |
Galito'r tywod | Teledromas fuscus | |
Hwet-hwet gwinau | Pteroptochos castaneus | |
Tapacwlo Brasilia | Scytalopus novacapitalis | |
Tapacwlo aelarian | Scytalopus argentifrons | |
Tapacwlo gyddfwyn | Scelorchilus albicollis | |
Tapacwlo llwyd | Myornis senilis | |
Tapacwlo mannog | Acropternis orthonyx | |
Tapacwlo torchgoch | Liosceles thoracicus | |
Tapacwlo torwinau | Eugralla paradoxa | |
Tapacwlo tywyll | Scytalopus magellanicus | |
Tapacwlo ystlyswinau | Eleoscytalopus psychopompus |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ [https://web.archive.org/web/20040610130433/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/ Archifwyd 2004-06-10 yn y Peiriant Wayback. Gwefan Cymdeithas Edward Llwyd]; adalwyd 30 Medi 2016.
- ↑ Gwefan Avibase; adalwyd 3 Hydref 2016.