Grenadwr bochgoch
| Grenadwr bochgoch Uraeginthus bengalus
| |
|---|---|
| Statws cadwraeth | |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Animalia |
| Ffylwm: | Chordata |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Passeriformes |
| Teulu: | Estrildidae |
| Genws: | Uraeginthus[*] |
| Rhywogaeth: | Uraeginthus bengalus |
| Enw deuenwol | |
| Uraeginthus bengalus | |
.jpg)
Aderyn a rhywogaeth o adar yw'r Grenadwr bochgoch (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: grenadwyr bochgoch) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Uraeginthus bengalus; yr enw Saesneg arno yw Red-cheeked cordon-bleu. Mae'n perthyn i deulu'r Cwyrbigau (Lladin: Estrildidae) sydd yn urdd y Passeriformes.[1]
Aderyn bach o Urdd y passerinau yn y teulu Estrildidae yw'r grenadwr bochgoch. Mae hon yn aderyn bridio preswyl mewn rhanbarthau sychach o drofannau Affrica Is-Sahara. Amcangyfrifir fod ganddo amrediad global o 7,700,000 km 2.
Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn U. bengalus, sef enw'r rhywogaeth.[2] Mae'r rhywogaeth hon i'w chanfod yn Affrica.
Ymddygiad[golygu | golygu cod]
Fe'i gwelir yn aml mewn cynefinoedd sych agored glaswelltir a safana yn ogystal ag o amgylch trigfannau dynol.
Bwydo[golygu | golygu cod]
Grawnysydd yw'r grenadwr bochgoch, sy'n bwydo'n bennaf ar laswellt had, ond hefyd ar miled a hadau bach eraill.[3] Gwyddys hefyd ei fod yn bwydo'n achlysurol ar cŵyr gwenyn.[4] Bydd grawnysyddion mwy, fel y wida llostfain yn erlid grenadwyr o'u ffynonellau bwyd, gan gyfyngu ar gyfleoedd bwydo'r adar llai ac effeithio ar eu llwyddiant chwilota.[5]
Bridio[golygu | golygu cod]
Mae'r nyth yn strwythur cromennog o laswellt mawr gyda mynedfa ochr mewn coeden, llwyn neu wellt lle mae 4–5 wy yn cael eu dodwy.
Cynefin ac amrediad[golygu | golygu cod]
Mae'r grenadwr bochgoch yn gyffredin ar draws llawer o ganolbarth a dwyrain Affrica. Mae ei amrediad yn ymestyn o Orllewin Affrica, gwledydd Senegal, Gambia a de-orllewin Mauritania, dwyrain trwy ddeheuol Mali, de Niger, deheuol Chad a de Swdan i Ethiopia a gogledd-orllewin a de-orllewin Somalia, ac yna i'r de i dde Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo, dwyreiniol Angola, gogleddol a gorllewin Sambia, deheuol Tansanïa a gogledd Mosambic. Fe'i cyflwynwyd hefyd i Hawaii a Oahu.[6] Fe'i darganfuwyd un tro (yn 1924) ar Penrhyn Ferde ac fe'i cofnodwyd yn ardal Maadi yng ngogledd Yr Aifft yn ystod canol y 1960au; mae'n bosibl bod yr adar olaf yn adar cawell a ddihangwyd, gan na fu unrhyw gofnodion ers hynny.[7] Tynnwyd llun ohono yn Ardal Los Angeles (5/19/20) hefyd.
Mae i'w ganfod ym mhob cynefin ac eithrio tu mewn i goedwig, [8] [9]
Teulu[golygu | golygu cod]
Mae'r grenadwr bochgoch yn perthyn i deulu'r Cwyrbigau (Lladin: Estrildidae). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Cwyrbig Ffiji | Erythrura pealii |  |
| Cwyrbig Papwa | Erythrura papuana |  |
| Cwyrbig bambŵ | Erythrura hyperythra |  |
| Cwyrbig clustgoch | Erythrura coloria | |
| Cwyrbig pengoch | Erythrura cyaneovirens |  |
| Cwyrbig pigbinc | Erythrura kleinschmidti |  |
| Grenadwr cyffredin | Granatina granatina | _(20965465699).jpg) |
| Grenadwr glas | Uraeginthus angolensis | .jpg) |
| Grenadwr penlas | Uraeginthus cyanocephalus |  |
| Grenadwr porffor | Granatina ianthinogaster | |
| Pinc fflamgwt lliwgar | Emblema pictum |  |
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ [https://web.archive.org/web/20040610130433/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/ Archifwyd 2004-06-10 yn y Peiriant Wayback. Gwefan Cymdeithas Edward Llwyd]; adalwyd 30 Medi 2016.
- ↑ Gwefan Avibase; adalwyd 3 Hydref 2016.
- ↑ Clement, Harris & Davies, t. 362.
- ↑ Horne, Jennifer F. M.; Short, Lester L.. v102n02/p0339-p0341.pdf "Bwyta cwyr gan Bylbiau Cyffredin Affricanaidd". Bwletin Wilson (2): 339–341. http://sora.unm.edu/sites/default/files/journals/wilson/ v102n02/p0339-p0341.pdf.[dolen marw]
- ↑ Nodyn:Dyfynnu dyddlyfr
- ↑ (1990) {{{teitl}}}. Hafan Newydd, CT: Gwasg Prifysgol Yale. ISBN 978-0-300-04969-5
- ↑ Cramp, gol. (1994). Llawlyfr Adar Ewrop, y Dwyrain Canol a Gogledd Affrica, cyfrol VIII: Crows to Finches. ISBN 978-0-19-854679-5. Unknown parameter
|golygydd-first=ignored (help); Unknown parameter|lleoliad=ignored (help); Unknown parameter|cyhoeddwr=ignored (help); Unknown parameter|tudalen=ignored (help) - ↑ ar uchderau sy'n amrywio o lefel y môr i 2,430 m (7,970 ft)
- ↑ (2009) {{{teitl}}}. Llundain, DU: Christopher Helm. ISBN 978-1-4081- 0979-3
Safonwyd yr enw Grenadwr bochgoch gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.