Neidio i'r cynnwys

Y Cymin

Oddi ar Wicipedia
Y Cymin
Mathbryn, copa Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirSir Fynwy
GwladBaner Cymru Cymru
Uwch y môr256 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau51.80905°N 2.6864°W Edit this on Wikidata
Cod OSSO5277612496 Edit this on Wikidata
Amlygrwydd86 metr Edit this on Wikidata
Map

Bryncyn bychan sydd a'i olwg tuag at Drefynwy ydy'r Kymin (neu'r Cymin). Saif oddeutu un filltir i'r dwyrain o'r dref. Saif nepell o'r ffin â Swydd Gaerloyw. Mae copa'r bryn oddeutu 243 m (800 tr) o uchder ac mae'n enwog oherwydd adeilad gwahanol iawn a godwyd rhwng 1794 a 1800: "Y Tŷ Crwn".

Awgrymwyd bod yr enw yn deillio o "Cae-y-Maen".[1]

Ffoledd ydy'r adeilad deulawr, mewn gwirionedd, ac fe'i codwyd yn wreiddiol gan grŵp o fonheddwyr a alwant eu hunain yn, "The Monmouth Picnic Club" neu weithiau: "Clwb y Cymin". Dyn o'r enw Philip Meakins Hardwick oedd eu harweinydd. Roedd Dug Beuafort ac 8 Aelod Seneddol yn eu plith hefyd. Daethant ynghyd yn wythnosol i drafod materion cymdeithasol y dydd. Codwyd yr adeilad ar eu cyfer, gyda'r ceginau ar y llawr gwaelod ac ystafell wledda uwch ei ben gyda thelesgopau cryfion.[2]

Y tu allan, roedd maes bowlio ac roedd stablau gerllaw. O'r to, lle'r arferwyd gosod y telesgopau yn yr haf, honir y gellir gweld 9 sir, tri o'r rheiny yng Nghymru: Sir Fynwy, Sir Forgannwg a Sir Frycheiniog.

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. Charles Heath, Descriptive Account of the Kymin Pavilion and Beaulieu Grove with their various views; also a description of the Naval Temple (Monmouth, 1807)
  2. Gwefan Ymddiriedolaeth Archiau Siroedd Morgannwg a Gwent.
Golygfa o'r Cymin, yn edrych tuag at Drefynwy