Togo

Togo

Arwyddair	Work, Liberty, Homeland
Math	gweriniaeth, gwladwriaeth sofran, gwlad
Lb-Togo.ogg
Prifddinas	Lomé
Poblogaeth	7,797,694
Sefydlwyd	27 Ebrill 1960
Anthem	Salut à toi, pays de nos aïeux
Pennaeth llywodraeth	Komi Klassou
Cylchfa amser	UTC±00:00
Iaith/Ieithoedd   swyddogol	Ffrangeg
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Gorllewin Affrica
Gwlad	Togo
Arwynebedd	56,785 ±1 km²
Yn ffinio gyda	Bwrcina Ffaso, Ghana, Benin
Cyfesurynnau	8.25°N 1.18333°E
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredol	Government of Togo
Corff deddfwriaethol	National Assembly
Swydd pennaeth   y wladwriaeth	President of Togo
Pennaeth y wladwriaeth	Faure Essozimna Gnassingbé Eyadéma
Swydd pennaeth   y Llywodraeth	Prime Minister of Togo
Pennaeth y Llywodraeth	Komi Klassou
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)	4,813 million $ (UDA)
CMC y pen	610 $ (UDA)
Arian	West African CFA franc
Canran y diwaith	7 ±1 %
Cyfartaledd plant	4.584
Mynegai Datblygiad Dynol	0.503
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Gwlad ar arfordir deheuol Gorllewin Affrica yw Gweriniaeth Togo neu'n syml: Togo ( Ynganiad ); yr enw swyddogol yw'r enw Ffrangeg: République Togolaise). Mae'n ffinio â Ghana yn y gorllewin, Benin yn y dwyrain, a Bwrcina Ffaso yn y gogledd.

Mae'n ymestyn i'r de tuag at Gwlff Gini, lle mae ei phrifddinas Lomé. Roedd ganddi boblogaeth o tua 6.7 miliwn yn 2013 ac mae ei harwynebedd yn 57,000 km², sy'n gwneud Togo yn un o wledydd lleiaf Affrica ac yn dair gwaith maint Israel.

O'r 11g i'r 16g daeth llwythi o bobl yno o bob cyfeiriad. Yna hyd at y 18g, roedd ei harfordir yn llawn o fasnachwyr caethweision, gyda nifer o wledydd Ewropeaidd yn camdrin y brodorion mewn modd ciaidd iawn. Am adeg, galwyd Togo yn "The Slave Coast". Sicrhaodd y wlad annibyniaeth oddi ar Ffrainc yn 1960.