Tŵr Paxton
 | |
| Math | ffug-dŵr  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Lleoliad | Llanarthne |
| Sir | Sir Gaerfyrddin |
| Gwlad |  Cymru |
| Uwch y môr | 171.4 metr |
| Cyfesurynnau | 51.8518°N 4.11977°W |
| Cod OS | SN540191 |
 | |
| Statws treftadaeth | adeilad rhestredig Gradd II* |
| Manylion | |
Ffoledd neo-Gothig ar ben bryn ger pentref Llanarthne, Sir Gaerfyrddin, yw Tŵr Paxton (weithiau Cofeb Nelson). Mae'n adeilad rhestredig Gradd II* dan ofal yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol. Mae'r safle'n rhoi golygfa o Ardd Fotaneg Genedlaethol Cymru a Dyffryn Tywi.
Adeiladwyd y tŵr yn fuan ar ôl 1805 gan Syr William Paxton (1844–1824) fel cofeb i'r arwr cenedlaethol Horatio Nelson (1758–1805). Y pensaer oedd Samuel Pepys Cockerell (1753–1827). Mae'r llawrgynllun yn drionglog gyda thwr crwn ym mhob cornel. Y bwriad oedd defnyddio'r llawr cyntaf fel neuadd wledda. Ar ben y prif strwythur trionglog â thri llawr saif tyred chweonglog; roedd y tyred hwn gynt yn wylfa, er bod ei ffenestri bellach wedi'u blocio gan feini. Yn wreiddiol roedd placiau ag arysgrifau yn Gymraeg, Lladin a Saesneg ar y tri wyneb, ond mae'r rhain bellach wedi diflannu.
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
- "Cofnod Safle: Nelson's Tower"; Coflein
- (Saesneg) "Feel on top of the world at Paxton’s Tower"; National Trust
- (Saesneg) "The Nelson Monument", British Listed Buildings
