Stefan Żeromski

Stefan Żeromski
Ynganiad	Pl-Stefan Żeromski.ogg
Ffugenw	Maurycy Zych, Józef Katerla, Stefan Iksmoreż
Ganwyd	14 Hydref 1864  Kielce
Bu farw	20 Tachwedd 1925  (61 oed) Warsaw
Dinasyddiaeth	Gwlad Pwyl
Galwedigaeth	ysgrifennwr, dyddiadurwr, dramodydd, awdur ffuglen wyddonol
Adnabyddus am	The Spring to Come
Llinach	Q63531310
Llofnod

Nofelydd, awdur straeon byrion, a dramodydd Pwylaidd yn yr iaith Bwyleg oedd Stefan Żeromski (14 Hydref 1864 – 20 Tachwedd 1925) sydd yn nodedig am ei nofelau naturiolaidd sydd yn ymwneud â phroblemau cymdeithasol.

Ganed i deulu tlawd, o dras uchelwrol, yn Strawczyn, Teyrnas Pwyl, yn Ymerodraeth Rwsia. Methodd ennill ei ddiploma o'r ysgol uwchradd, felly bu'n rhaid iddo astudio yn y brifysgol filfeddygol yn Warsaw. Gweithiodd yn diwtor mewn plastai cefn gwlad ac yna yn llyfrgellydd cynorthwyol yn y Swistir. Dychwelodd i Wlad Pwyl i weithio yn Llyfrgell Zamoyski yn Warsaw o 1897 i 1904. Ymsefydlodd yn Nałęczów ym 1905, ac ymgyrchodd dros addysg boblogaidd. Fe'i arestiwyd gan yr awdurdodau Rwsiaidd ym 1908. Symudodd i Baris o 1909 i 1912 cyn dychwelyd i Warsaw, ac yno bu farw yn 61 oed.

Bu sawl esiampl o'i ffuglen, gan gynnwys ei ddau gasgliad cyntaf o straeon byrion a gyhoeddwyd ym 1895, yn ymwneud â chymdeithas Gwlad Pwyl yn sgil Gwrthryfel Ionawr 1863 yn erbyn y Rwsiaid. Dychwelodd at y thema honno yn ei stori fer "Echa leśne" (1905) a'r nofel delynegol Wierna rzeka (1912). Mae ei nofel gyntaf, y nofel hunangofiannol Syzyfowe prace (1897), yn portreadu profiad disgyblion Pwylaidd o Rwsieiddio diwylliannol yn yr ysgol. Ymhlith ei nofelau eraill mae Uroda życia (1913), Ludzie bezdomni (1900), Popioły (3 cyfrol, 1904), a Przedwiośnie (1925). Ysgrifennodd hefyd ddramâu, gan gynnwys Uciekła mi przepióreczka (1924).