Sefydliad Hedfan Sifil Rhyngwladol
 | |
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | asiantaeth arbenigol y Cenhedloedd Unedigl, cyhoeddwr  |
|---|---|
| Dechrau/Sefydlu | 7 Rhagfyr 1944 |
| Rhagflaenwyd gan | International Commission for Air Navigation |
| Yn cynnwys | ICAO Council, Air Navigation Commission, ICAO assembly, ICAO secretariat |
| Rhagflaenydd | Provisional International Civil Aviation Organization |
| Rhiant sefydliad | Cyngor Economaidd a Chymdeithasol y Cenhedloedd Unedig |
| Pencadlys | Q125546544, Sun Life Building, 1000 Sherbrooke West |
| Gwefan | https://icao.int |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Mae'r Sefydliad Hedfan Sifil Rhyngwladol (arddelir y talfyriad Saesneg; ICAO International Civil Aviation Organization) yn asiantaeth o Sefydliad y Cenhedloedd Unedig a grëwyd ym 1944 gan Gonfensiwn Chicago i astudio problemau hedfan sifil rhyngwladol a hyrwyddo rheoliadau a safonau unigryw mewn awyrenneg fyd-eang.
Fe'i cyfarwyddir gan fwrdd parhaol wedi'i leoli ym Montreal (Canada). Lluniwyd y cytundeb a oedd yn darparu ar gyfer sefydlu sefydliad hedfan sifil rhyngwladol gan y Gynhadledd Hedfan Sifil Ryngwladol a gynhaliwyd yn Chicago rhwng 1 Tachwedd a 7 Rhagfyr 1944 , a daeth i rym ar Ebrill 4 , 1947 . Bu Sefydliad Hedfan Sifil Rhyngwladol Dros Dro yn gweithredu o 6 Mehefin 1945 hyd at sefydlu ICAO yn swyddogol.
Amcanion[golygu | golygu cod]
Mae amcanion y sefydliad fel a ganlyn: datblygu egwyddorion a thechneg hedfan ryngwladol ac annog ffurfio cynlluniau a datblygu trafnidiaeth awyr rhyngwladol. Er mwyn cyflawni'r amcanion hyn, mae'n hyrwyddo cynnydd hedfan sifil rhyngwladol, dylunio a thrin awyrennau at ddibenion heddychlon, yn ysgogi datblygiad llwybrau awyr, meysydd awyr ac yn diwallu anghenion pobloedd y byd o ran trafnidiaeth awyr ddiogel, yn rheolaidd, effeithlon a darbodus.
Er mwyn cyflawni'r amcanion hyn, mae gan yr ICAO (neu ICAO) safonau, systemau enwi a rheoliadau gwahanol megis:
- Atmosffer Safonol Rhyngwladol (ISA; International Standard Atmosphere): sy'n sefydlu amodau atmosfferig cyfeiriol ar gyfer cyfrifiadau llywio awyr.
- Cod maes awyr (ICAO airport code): yn darparu cod i gyfeirio at feysydd awyr ledled y byd.
- Dynodwr Cwmni Hedfan (ICAO Airline Designator): Cod i nodi pob cwmni hedfan.
Hanes[golygu | golygu cod]
Rhagflaenydd ICAO oedd ICAN, (International Commission for Air Navigation). Cynhaliodd ei gonfensiwn cyntaf yn 1903 yn Berlin, yr Almaen, ond ni ddaethpwyd i gytundebau ymhlith yr wyth gwlad a fynychodd. Yn yr ail gonfensiwn ym 1906, a gynhaliwyd hefyd yn Berlin, roedd saith ar hugain o wledydd yn bresennol.[1] Dyrannodd y trydydd confensiwn, a gynhaliwyd yn Llundain ym 1912, yr arwyddion galwadau radio cyntaf i'w defnyddio gan awyrennau. Parhaodd ICAN i weithredu tan 1945.[2][3]
Gweithrediad[golygu | golygu cod]
Corff goruchaf ICAO yw'r cynulliad, a'r pwyllgor gwaith yw'r cyngor; mae gan y ddau bencadlys parhaol ym Montreal yng Nghanada. Cynrychiolir holl Wladwriaethau Contractio ICAO yn y Cynulliad. Maent yn archwilio'r gwaith a wneir gan y sefydliad yn y meysydd technegol, cyfreithiol, economaidd a chymorth technegol, ac yn gosod canllawiau ar gyfer gwaith y cyrff ICAO eraill yn y dyfodol. Mae'r Cyngor yn cynnwys rhai o'r taleithiau contractio a ddewiswyd gan y Cynulliad. Dyma gorff gweithredol y sefydliad.
Aelodau[golygu | golygu cod]
Yr aelodau sy'n gysylltiedig ag ICAO yw'r 190 gwladwriaeth sy'n rhan o'r Cenhedloedd Unedig a hefyd archipelago Ynysoedd Cook. Taleithiau nad ydynt yn aelod yw Dominica , Liechtenstein, Niue, Tuvalu, Dinas y Fatican a gwladwriaethau nad ydynt wedi'u cydnabod felly eto.[4]
Codau cofrestredig[golygu | golygu cod]
Mae gan ICAO ac IATA eu systemau cod maes awyr a chwmni hedfan eu hunain.
Codau maes awyr[golygu | golygu cod]
Mae ICAO yn defnyddio codau maes awyr 4-llythyren (yn erbyn codau 3 llythyren IATA). Mae cod ICAO yn seiliedig ar ranbarth a gwlad y maes awyr - er enghraifft, mae gan Faes Awyr Charles de Gaulle god LFPG ICAO, lle mae L yn nodi De Ewrop, F, Ffrainc, PG, Paris de Gaulle, tra bod gan Faes Awyr Orly y cod LFPO (mae'r 3ydd llythyr weithiau'n cyfeirio at y rhanbarth gwybodaeth hedfan penodol (FIR) neu gall y ddau olaf fod yn fympwyol). Yn y rhan fwyaf o'r byd, nid oes cysylltiad rhwng codau ICAO ac IATA; er enghraifft, mae gan Faes Awyr Charles de Gaulle god CDG IATA. Fodd bynnag, y rhagddodiad lleoliad ar gyfer cyfandir yr Unol Daleithiau yw K, a chodau ICAO fel arfer yw'r cod IATA gyda'r rhagddodiad hwn. Er enghraifft, cod ICAO Maes Awyr Rhyngwladol Los Angeles yw KLAX. Mae Canada yn dilyn patrwm tebyg, lle mae rhagddodiad o C fel arfer yn cael ei ychwanegu at god IATA i greu cod ICAO. Er enghraifft, Maes Awyr Rhyngwladol Calgary yw YYC neu CYYC. (Mewn cyferbyniad, mae meysydd awyr yn Hawaii yn rhanbarth y Môr Tawel ac felly mae ganddynt godau ICAO sy'n dechrau gyda PH; cod Maes Awyr Rhyngwladol Kona yw PHKO. Yn yr un modd, mae gan feysydd awyr yn Alaska godau ICAO sy'n dechrau gyda PA. Merrill Field, er enghraifft yw PAMR. ) Nid yw pob maes awyr yn cael codau yn y ddwy system; er enghraifft, nid oes angen cod IATA ar feysydd awyr nad oes ganddynt wasanaeth hedfan.
Codau cwmni hedfan[golygu | golygu cod]
Mae ICAO hefyd yn aseinio codau hedfan 3-llythyren (yn erbyn y codau 2 lythyren IATA mwy cyfarwydd - er enghraifft, UAL vs. UA ar gyfer United Airlines). Mae ICAO hefyd yn darparu dynodiwyr teleffoni i weithredwyr awyrennau ledled y byd, dynodwr un gair neu ddau a ddefnyddir ar y radio, fel arfer, ond nid bob amser, yn debyg i enw gweithredwr yr awyren. Er enghraifft, JAL yw'r dynodwr ar gyfer Japan Airlines International a'r dynodwr yw Japan Air, ond Aer Lingus yw EIN a Shamrock. Felly, byddai hediad Japan Airlines rhif 111 yn cael ei ysgrifennu fel "JAL111" a'i ynganu "Japan Air One One One" ar y radio, tra byddai Aer Lingus â'r rhif tebyg yn cael ei ysgrifennu fel "EIN111" a'i ynganu "Shamrock One One One". Yn yr Unol Daleithiau, mae arferion FAA[5] yn ei gwneud yn ofynnol i ddigidau'r rhif hedfan gael eu siarad mewn fformat grŵp ("Japan Air One Eleven" yn yr enghraifft uchod) tra bod digidau unigol yn cael eu defnyddio ar gyfer rhif cynffon yr awyren a ddefnyddir ar gyfer hediadau sifil heb eu trefnu.
Cofrestriadau awyrennau[golygu | golygu cod]
Mae ICAO yn cynnal y safonau ar gyfer cofrestru awyrennau ("rhifau cynffon"), gan gynnwys y codau alffaniwmerig sy'n nodi'r wlad gofrestru. Er enghraifft, mae gan awyrennau sydd wedi'u cofrestru yn yr Unol Daleithiau rifau cynffon sy'n dechrau gydag N, ac mae gan awyrennau sydd wedi'u cofrestru yn Bahrain rifau cynffon sy'n dechrau gydag A9C.
Dynodwyr math o awyrennau[golygu | golygu cod]
Mae ICAO hefyd yn gyfrifol am gyhoeddi dynodwyr math awyren alffaniwmerig 2-4 nod ar gyfer y mathau hynny o awyrennau y darperir gwasanaeth traffig awyr amlaf iddynt. Mae'r codau hyn yn darparu dull adnabod math o awyren wedi'i dalfyrru, a ddefnyddir fel arfer mewn cynlluniau hedfan. Er enghraifft, mae'r Boeing 747-100, -200 a -300 yn cael y dynodiwyr math B741, B742 a B743 yn y drefn honno.[6]
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ "Golden Years of Aviation - Register index". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 22 Rhagfyr 2019. Cyrchwyd 20 Hydref 2019.
- ↑ "Registrations". Golden Years of Aviation. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 30 January 2011. Cyrchwyd 11 Chwefror 2011.
- ↑ "1912 Radio Callsign prefixes". Golden Years of Aviation. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 1 January 2011. Cyrchwyd 11 Chwefror 2011.
- ↑ "List of ICAO contracting states". ICAO website. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2007-06-30. Cyrchwyd 2023-10-30. Unknown parameter
|archive date=ignored (|archive-date=suggested) (help) - ↑ "Archived copy". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 16 April 2010. Cyrchwyd 27 Mawrth 2010.CS1 maint: archived copy as title (link)
- ↑ "DOC 8643 - Aircraft Type Designators". ICAO. 1 February 2019. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2 February 2019. Cyrchwyd 1 February 2019.
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
- Gwefan swyddogol y Sefydliad
- ICAO ar wefan Britannica
