Raymond Chandler
Raymond Chandler | |
---|---|
Raymond Chandler, oddeutu 1943. | |
Ganwyd | 23 Gorffennaf 1888 Chicago |
Bu farw | 26 Mawrth 1959 La Jolla |
Galwedigaeth | nofelydd, llenor, bardd |
Arddull | ffuglen dditectif |
Prif ddylanwad | Dashiell Hammett |
Gwobr/au | Edgar Allan Poe Award for Best Novel |
Nofelydd, llenor straeon byrion, a sgriptiwr ffilm o'r Unol Daleithiau oedd Raymond Thornton Chandler (23 Gorffennaf 1888 – 26 Mawrth 1959) sy'n nodedig fel un o feistri ffuglen drosedd yn yr iaith Saesneg. Ei gymeriad enwocaf ydy'r ditectif preifat Philip Marlowe, un o arwyr y genre hardboiled o ffuglen dditectif.
Ganed ef yn Chicago, Illinois, Unol Daleithiau America. Gwyddeles oedd ei fam, ac o 1896 i 1912 trigiannodd Chandler gyda hi yn Lloegr, a derbyniodd ddinasyddiaeth Brydeinig. Dychwelodd i'r Unol Daleithiau ym 1912 ac ymsefydlodd yng Nghaliffornia. Ym 1917, yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf, teithiodd i Victoria, British Columbia, ac ymunodd â Byddin Alldeithiol Canada. Gwasanaethodd yn y ffosydd ar Ffrynt y Gorllewin, a chafodd ei hyfforddi yn yr Awyrlu Brenhinol. Dychwelodd i Galiffornia ym 1919 a chychwynnodd ar yrfa fusnes yn y diwydiant olew. Erbyn 1931, fe'i dyrchafwyd yn is-lywydd y Dabney Oil Syndicate, ond cafodd ei ddiswyddo blwyddyn yn ddiweddarach oherwydd ei alcoholiaeth a'i ymddygiad personol.
Yn ystod y Dirwasgiad Mawr, trodd Chandler at ysgrifennu i ennill ei damaid, a chyhoeddwyd ei stori fer gyntaf yn y cylchgrawn pwlp Black Mask ym 1933. Dechreuodd gweithio yn Hollywood ym 1943, ac ysgrifennai'r sgriptiau ar gyfer sawl clasur sinema drosedd, gan gynnwys y films noirs Double Indemnity (1944), The Blue Dahlia (1946), a (gyda Czenzi Ormonde) Strangers on a Train (1951).
Ysgrifennodd Chandler saith nofel, pob un yn ymwneud â'r ditectif Philip Marlowe: The Big Sleep (1939), Farewell, My Lovely (1940), The High Window (1942), The Lady in the Lake (1943), The Little Sister (1949), The Long Goodbye (1953), a Playback (1958). Cyhoeddodd hefyd sawl casgliad o straeon byrion, gan gynnwys Five Murderers (1944). Bu farw Raymond Chandler yn La Jolla, Califfornia, yn 70 oed.[1]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ (Saesneg) Raymond Chandler. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 17 Rhagfyr 2023.
Darllen pellach
[golygu | golygu cod]- Tom Hiney, Raymond Chandler: A Biography (Llundain: Chatto & Windus, 1997).
- Genedigaethau 1888
- Marwolaethau 1959
- Americanwyr Gwyddelig
- Llenorion straeon byrion yr 20fed ganrif o'r Unol Daleithiau
- Llenorion straeon byrion ditectif Saesneg o'r Unol Daleithiau
- Nofelwyr yr 20fed ganrif o'r Unol Daleithiau
- Nofelwyr ditectif Saesneg o'r Unol Daleithiau
- Pobl a aned yn Chicago
- Pobl fu farw yng Nghaliffornia
- Sgriptwyr ffilm o'r Unol Daleithiau