Polisi Pennal
 Arddangos Llythyr Pennal yn Archifdy Cenedlaethol Ffrainc, Paris yn 20023. | |
| Enghraifft o: | llythyr  |
|---|---|
| Awdur | Owain Glyn Dŵr |
| Dechrau/Sefydlu | 1406 |
| Dynodwyr | |
Enw a roddir ar ddwy ddogfen bwysig yw Polisi Pennal, un ohonynt wedi ei llunio ym Mhennal yn ystod cyfarfod o gynulliad Owain Glyn Dŵr ym Mawrth 1406, a'r llall yn ffrwyth ymweliad llysgenhadaeth Owain â llys Brenin Ffrainc ym Mharis yn sgil cyfarfod Pennal.
Cyfansoddodd Owain y llythyr yn Lladin, ym Mhennal, yng ngogledd Cymru, yn 1406, ac ynddo gosododd ei weledigaeth o Gymru annibynnol. Ystyrir y llythyr yn unigryw fel yr unig ddogfennaeth ysgrifenedig sydd wedi goroesi sy'n manylu ar bolisïau cenedlaethol, seciwlar a chrefyddol ar gyfer Cymru annibynnol yn yr Oesoedd Canol. Mae'n disgrifio Llywodraeth Lloegr fel "y Sacsoniaid barbaraidd, a drawsfeddiannodd wlad Cymru iddynt eu hunain" ac mae'n galw ar y Pab Bened XIII i geisio cosbi Harri IV fel heretic am losgi llawer o adeiladau eglwysig yng Nghymru ac am iddo ddienyddio aelodau'r eglwys Gymreig.
Llythyr Owain Glyn Dŵr at Charles VI o Ffrainc
[golygu | golygu cod]Ysgrifennwyd y llythyr hwn ym mhlas Cefn Caer ym Mhennal, yn ôl traddodiad, a'i arwyddo yn Eglwys Sant Pedr ad Vincula (Sant Pedr yn ei Gadwynau), Pennal, ger Machynlleth. Yn y llythyr hwn mae Owain yn gofyn i Charles am gymorth i ymladd yn erbyn y Saeson. Ni chafod ateb. Mae'r llythyr, fodd bynnag, yn dangos gweledigaeth Owain: sonia am eglwys annibynnol yng Nghymru, gydag archesgob yn Nhyddewi. Mae'n crybwyll hefyd yr angen am ddwy brifysgol: y naill yn y Gogledd a'r llall yn y de. Yn eironig iawn ar y diwrnod hwn yn 1820 y Datgysylltwyd Yr Eglwys yng Nghymru.
Cytundeb Owain a Charles VI o Ffrainc
[golygu | golygu cod]Yn ystod ei deyrnasiad, arwyddodd Charles VI, brenin Ffrainc gytundeb gydag Owain Glyn Dŵr.
Lleoliad
[golygu | golygu cod]Cartre'r llythyr yw Archifau Cenedlaethol Ffrainc (J516 B.40 a J516.29).[1] Cafodd ei arddangos am gyfnod byr yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru yn 2000. Gwnaed chwe chopi ffacsimili union, ar femrwn oedrannus wedi'i selio â mowldiau o sêl wreiddiol Glyn Dŵr, gan Lyfrgell Genedlaethol Cymru a'u cyflwyno i chwe sefydliad Cymreig yn 2009.[2]
Dangoswyd y llythyr i i Mark Drakeford, Prif Weinidog Cymru, ar ei ymweliad â Pharis i gryfhau'r berthynas rhwng Cymru a Ffrainc.[3]
Mae ymgyrch ar y gweillers tro i’w ddychwelyd a’i arddangos yn barhaol yn y Senedd yng Nghaerdydd. Ym 1999, galwyd ar Dŷ'r Cyffredin, galwad a lofnodwyd gan 28 aelod, am i'r llythyr a'r sêl gael eu symud o Ffrainc i Gymru, gan ei fod o "arwyddocâd hanesyddol mawr yng Nghymru fel trysorau prin yn hanes Cymru" ac y dylid ei arddangos yng Nghymru.[4] Cefnogwyd y cynnig gan y gwleidyddion Paul Flynn, Alun Michael a Ron Davies.[5]
Mae'r ymgyrch hon yn cael ei gefnogi gan alwadau blynyddol i'w ddychwelyd i Gymru.[6] Yn 2022, gwnaeth y canwr Cymreig Gwilym Bowen Rhys alwadau tebyg.[7]
Oriel
[golygu | golygu cod]-
Llythyr Pennal 1406, Archifau Cenedlaethol Ffrainc -
!['Llofnod' Owain Glyn Dŵr ar waelod Llythyr Pennal 1406. Ystyr y geiriau Lladin Vester ad vota / Owynus princeps Wall[ie] yw 'Yr eiddoch yn ffyddlon, / Owain, Tywysog Cymru'](//upload.wikimedia.org/wikipedia/cy/thumb/f/f3/Glyndwr_Pennal_1406.jpg/516px-Glyndwr_Pennal_1406.jpg)
'Llofnod' Owain Glyn Dŵr ar waelod Llythyr Pennal 1406. Ystyr y geiriau Lladin Vester ad vota / Owynus princeps Wall[ie] yw 'Yr eiddoch yn ffyddlon, / Owain, Tywysog Cymru' -
Cefn Caer, lle ysgrifennwyd Llythyr Pennal -
Sêl Fawr y Tywysog Owain Glyn Dŵr; cedwir y sêl hon yn amgueddfa Henffordd.
!['Llofnod' Owain Glyn Dŵr ar waelod Llythyr Pennal 1406. Ystyr y geiriau Lladin Vester ad vota / Owynus princeps Wall[ie] yw 'Yr eiddoch yn ffyddlon, / Owain, Tywysog Cymru'](/wiki/Delwedd:Glyndwr_Pennal_1406.jpg)
.jpg)
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Pennal Letter (with translation of letter)". Canolfan Owain Glyndŵr Centre. 24 July 2012. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 11 December 2020.
- ↑ "Pennal Letter". National Library of Wales. Cyrchwyd 17 Mawrth 2023.
- ↑ Morris, Steven (2023-03-17). "Mark Drakeford moved by historic letter asking French to help fight 'barbarous' English". The Guardian (yn Saesneg). ISSN 0261-3077. Cyrchwyd 2023-03-18.
- ↑ "RETURN TO WALES OF THE ARTEFACTS OF OWAIN GLYNDWR".
- ↑ "BBC News | WALES | Glyndwr letter back in Wales". news.bbc.co.uk. Cyrchwyd 16 Ionawr 2023.
- ↑ "BBC News | WALES | Glyndwr letter returns to Wales". news.bbc.co.uk. Cyrchwyd 16 Ionawr 2023.
- ↑ "Gwilym Bowen Rhys eisiau gweld llythyr Owain Glyndŵr yn dychwelyd i Gymru". Golwg360. 16 September 2022. Cyrchwyd 16 Ionawr 2023.
Llyfryddiaeth
[golygu | golygu cod]- Welsh Records in Paris, gol. T. Mathews (Caerfyrddin, 1910)