Nelly Sachs

Oddi ar Wicipedia
Nelly Sachs
Nelly Sachs 1910.jpg
GanwydLeonie Sachs Edit this on Wikidata
10 Rhagfyr 1891 Edit this on Wikidata
Schöneberg, Berlin Edit this on Wikidata
Bu farw12 Mai 1970 Edit this on Wikidata
o canser y coluddyn Edit this on Wikidata
Stockholm, Högalid Parish Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Yr Almaen Yr Almaen
Galwedigaethbardd, dramodydd, cyfieithydd, ysgrifennwr Edit this on Wikidata
Gwobr/auGwobr Lenyddol Nobel, Dinesydd anrhydeddus Berlin, Gwobr Heddwch y Fasnach Lyfrau Almaeneg, Gwobr Droste, Gwobr Nelly Sachs, Sveriges Radio's Poetry Prize Edit this on Wikidata
llofnod
Nelly Sachs Signature.jpg

Awdures o'r Almaen ac yna Sweden oedd Nelly Sachs (10 Rhagfyr 1891 - 12 Mai 1970) sy'n cael ei hystyried yn nodigedig am ei gwaith fel bardd, dramodydd a chyfieithydd.

Fe'i ganed yn Schöneberg ar 10 Rhagfyr 1891; bu farw yn Högalid Parish o ganser y coluddyn ac fe'i claddwyd mewn mynwent Iddewig.[1][2][3][4][5][6]

Profodd dwf y Natsïaid yn Ewrop yr Ail Ryfel Byd a thrawsnewid y profiad hi yn llefarydd dros deimladau ei chyd Iddewon. Ei drama adnabyddus yw Eli: Ein Mysterienspiel vom Leiden Israels (1950); mae'r gweithiau eraill yn cynnwys y cerddi "Zeichen im Sand" (1962), "Verzauberung" (1970), a'r casgliadau o farddoniaeth In den Wohnungen des Todes (1947), Flucht und Verwandlung (1959), Fahrt ins Staublose (1961), a Suche nach Lebenden (1971). Enillodd Wobr Lenyddol Nobel ym 1966.

Magwraeth[golygu | golygu cod]

Ganwyd 'Leonie Sachs yn Schöneberg, Berlin, yr Almaen, yn 1891 i deulu Iddewig. Roedd ei theulu'n gynhyrchwyr rwber naturiol, ac yn gyfoethog: Georg William Sachs (1858–1930) a'i wraig Margarete, g. Karger (1871–1950). Fe'i haddysgwyd gartref oherwydd ei hiechyd bregus. Dangosodd arwyddion cynnar o dalent fel dawnsiwr, ond nid oedd ei rhieni yn ei hannog i ddilyn y proffesiwn. Cafodd ei magu fel menyw ifanc gysgodol, mewnblyg iawn ac ni fu erioed yn briod.[7]

Y Natsiaid[golygu | golygu cod]

Wrth i'r Natsïaid gymryd grym, daeth yn fwyfwy ofnus, ar un adeg collodd y gallu i siarad, fel y dywedodd mewn pennill: "Pan ddaeth y terfysg mawr / mi syrthiais yn fud." Ffodd Sachs gyda'i mam oedranus i Sweden ym 1940. Ei chyfeillgarwch â Lagerlöf a achubodd eu bywydau: ychydig cyn ei marwolaeth ei hun trefnodd Lagerlöf (gyda theulu brenhinol yn Sweden) eu rhyddhau o'r Almaen. Dihangodd Sachs a'i mam ar yr awyren olaf o'r Almaen Natsïaidd i Sweden, wythnos cyn y dyddiad yr oedd Sachs i fynd i'r gwersyll crynhoi (concentration camp). Setlodd y ddwy yn Sweden a daeth Sachs yn ddinesydd yno yn 1952.

Llyfryddiaeth[golygu | golygu cod]

Sachs yn 1966

Gwaith a gyhoeddwyd[golygu | golygu cod]

Rhestrir y gwaith a gyhoeddodd Nelly Sachs yn An Encyclopedia of Continental Women Writers.[8]:1089–1091

  • Legenden und Erzählungen [Legends and Tales], 1921.
  • Fahrt ins Staublose: Die Gedichte der Nelly Sachs 1 [Journey into the Dustless Realm: The Poetry of Nelly Sachs, 1], 1961.
  • Suche nach Lebenden: Die Gedichte der Nelly Sachs 2 [Search for the Living: The Poetry of Nelly Sachs, 2], 1971.

Llythyrau:

  • Briefe der Nelly Sachs [Letters of Nelly Sachs] ed. Ruth Dinesen and Helmut Müssener, 1984.

Cyfieithiadau:

  • O the Chimneys: Selected Poems, Including the Verse Play, Eli, tr. Michael Hamburger et al., 1967.
  • The Seeker and Other Poems. tr. Ruth Mead, Matthew Mead, and Michael Hamburger, 1970.
  • Contemporary German Poetry, selections, ed. and tr. Gertrude C. Schwebell, 1964.
  • Glowing Enigmas, tr. Michael Hamburger, 2013.

Aelodaeth[golygu | golygu cod]

Bu'n aelod o Academi Iaith a Barddoniaeth Almaeneg, ac Academi Celfyddydau Cain Bafaria am rai blynyddoedd. [9][10]

Anrhydeddau[golygu | golygu cod]

  • Dros y blynyddoedd, derbyniodd nifer o anrhydeddau, gan gynnwys: Gwobr Lenyddol Nobel (1966), Dinesydd anrhydeddus Berlin, Gwobr Heddwch y Fasnach Lyfrau Almaeneg (1965), Gwobr Droste (1960), Gwobr Nelly Sachs (1961), Sveriges Radio's Poetry Prize[11][12][13][14][15] .


Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. ↑ Cyffredinol: http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12030994q; ffeil awdurdod y BnF; dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015.
  2. ↑ Disgrifiwyd yn: "Leonie (Nelly) Sachs"; dynodwr Bywgraffiadur Sweden: 6307; dyddiad cyrchiad: 11 Awst 2020. "Leonie (Nelly) Sachs"; dyddiad cyrchiad: 11 Awst 2020. "Nelly Sachs"; dyddiad cyrchiad: 11 Awst 2020. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-476-03702-2_323; dyddiad cyrchiad: 31 Gorffennaf 2022.
  3. ↑ Rhyw: (yn mul) Ffeil Awdurdodi Rhyngwladol, Dublin, Ohio: OCLC, OCLC 609410106, dynodwr VIAF 71406040, Wikidata Q54919, https://viaf.org/, adalwyd 4 Tachwedd 2018 Deutsche Nationalbibliothek; Berlin State Library; Bavarian State Library; Austrian National Library (yn de, en), Gemeinsame Normdatei, Wikidata Q36578, https://gnd.network/, adalwyd 9 Ebrill 2014 http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12030994q; ffeil awdurdod y BnF; dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015.
  4. ↑ Dyddiad geni: Deutsche Nationalbibliothek; Berlin State Library; Bavarian State Library; Austrian National Library (yn de, en), Gemeinsame Normdatei, Wikidata Q36578, https://gnd.network/, adalwyd 9 Ebrill 2014 http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12030994q; ffeil awdurdod y BnF; dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015. "Leonie (Nelly) Sachs"; dynodwr Bywgraffiadur Sweden: 6307. Discogs; dyddiad cyrchiad: 9 Hydref 2017; enwyd fel: Nelly Sachs; dynodwr Discogs (artist): 1550543. https://frankfurter-personenlexikon.de/node/976; dyddiad cyrchiad: 9 Hydref 2017; enwyd fel: Nelly Sachs. Printemps des poètes; enwyd fel: Nelly Sachs. https://cs.isabart.org/person/99563; dyddiad cyrchiad: 1 Ebrill 2021; dynodwr abART (person): 99563.
  5. ↑ Dyddiad marw: Deutsche Nationalbibliothek; Berlin State Library; Bavarian State Library; Austrian National Library (yn de, en), Gemeinsame Normdatei, Wikidata Q36578, https://gnd.network/, adalwyd 9 Ebrill 2014 http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12030994q; ffeil awdurdod y BnF; dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015. "Leonie (Nelly) Sachs"; dynodwr Bywgraffiadur Sweden: 6307. Discogs; dyddiad cyrchiad: 9 Hydref 2017; enwyd fel: Nelly Sachs; dynodwr Discogs (artist): 1550543. https://frankfurter-personenlexikon.de/node/976; dyddiad cyrchiad: 9 Hydref 2017; enwyd fel: Nelly Sachs. https://cs.isabart.org/person/99563; dyddiad cyrchiad: 1 Ebrill 2021; dynodwr abART (person): 99563.
  6. ↑ Man claddu: "Norra begravningsplatsen: Berömdapersoner på s". Cyrchwyd 18 Rhagfyr 2016. https://books.google.ca/books?id=ENbZAAAAIAAJ&q=%22Nelly+Sachs%22+begravningsplatsen&dq=%22Nelly+Sachs%22+begravningsplatsen&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiv_sWgmNzWAhVj6YMKHfnlAYgQ6AEIKDAA.
  7. ↑ "Nelly Sachs". www.nobel-winners.com. Cyrchwyd 2018-12-10.
  8. ↑ Wilson, Katharina M. (1991). An Encyclopedia of Continental Women Writers. New York & London: Garland Publishing, Inc.
  9. ↑ Galwedigaeth: "Leonie (Nelly) Sachs"; dynodwr Bywgraffiadur Sweden: 6307. https://cs.isabart.org/person/99563; dyddiad cyrchiad: 1 Ebrill 2021; dynodwr abART (person): 99563.
  10. ↑ Anrhydeddau: http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1966/sachs-facts.html. https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/. "Leonie (Nelly) Sachs"; dynodwr Bywgraffiadur Sweden: 6307. "Nelly Sachs"; dyddiad cyrchiad: 11 Awst 2020. https://www.friedenspreis-des-deutschen-buchhandels.de/alle-preistraeger-seit-1950/1960-1969/nelly-sachs.
  11. ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1966/sachs-facts.html.
  12. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/.
  13. ↑ "Leonie (Nelly) Sachs"; dynodwr Bywgraffiadur Sweden: 6307.
  14. ↑ "Nelly Sachs"; dyddiad cyrchiad: 11 Awst 2020.
  15. ↑ https://www.friedenspreis-des-deutschen-buchhandels.de/alle-preistraeger-seit-1950/1960-1969/nelly-sachs.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Nelly_Sachs&oldid=10999791"