Mosg yr Ummaiaid
 | |
| Math | mosg, tirnod, sefydliad addysgiadol  |
|---|---|
| Sefydlwyd |
|
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Dinas Hynafol Damascus |
| Sir | Damascus |
| Gwlad | ,_Flag_of_Syria_(1980%E2%80%932024).svg){kind=small} Syria |
| Cyfesurynnau | 33.5114°N 36.3067°E |
| Hyd | 125 metr |
 | |
| Arddull pensaernïol | Pensaerniaeth Umayyad |
| Statws treftadaeth | Safle Treftadaeth y Byd |
| Sefydlwydwyd gan | Al-Walid I |
| Cysegrwyd i | Ioan Fedyddiwr |
| Manylion | |
| Deunydd | marmor, carreg |
Mosg enwog yn Damascus, prifddinas Syria, yw Mosg yr Ummaiaid (Arabeg: الجامع الأموي, sef: al-Jāmiʿ al-Umawī) a gaiff ei hadnabod hefyd fel Mosg Mawr Damascus.
Mae'n un o fosgiau mwyaf a hynaf y byd. Daw ei bwysigrwydd crefyddol (i'r Mwslim a'r Cristion fel ei gilydd) o'r digwyddiadau hanesyddol sy'n gysylltiedig ag ef: yn ô traddodiad, claddwyd pen Ioan Fedyddiwr yno, ac mae beddrod Saladin, yr arweinydd Islamaidd o dras Cwrdaidd, mewn gardd fechan ger y mur gogleddol. Ceir dwy gysegrfa y tu mewn i'r adeilad sy'n coffáu ŵyr y proffwyd Islamaidd Muhammad, Husayn ibn Ali, y mae ei ferthyrdod yn aml yn cael ei gymharu â merthyrdod Ioan Fedyddiwr ac Iesu Grist.
Mae'r safle wedi cael ei ddefnyddio fel man addoli ers Oes yr Haearn, pan adeiladodd yr Arameaid deml wedi'i chysegru i'w duw glaw, Hadad. O dan reolaeth Rufeinig, gan ddechrau yn 64 ÔC, fe'i troswyd yn ganolfan cwlt imperialaidd y duw Iau, sef y duw glaw Rhufeinig, gan ddod yn un o'r temlau mwyaf yn Syria.[1] Pan drawsnewidiodd yr ymerodraeth yn Syria i reolaeth Fysantaidd Gristnogol, trawsnewidiodd yr Ymerawdwr Theodosius I (r. 379–395) hi yn eglwys gadeiriol a sedd yr esgob ail-uchaf ym Mhatriarchaeth Antiochia.[2][3]
- ↑ Bowersock & Brown 2001, tt. 47-48.
- ↑ Burns 2007, t. 16.
- ↑ Calcani & Abdulkarim 2003, t. 28.