Saladin

Saladin
Ganwyd	يُوسُف أبن أيوب بن شاذي بن مروان بن يعقوب الدُويني التكريتي  1138  Tikrit
Bu farw	4 Mawrth 1193  o clefyd heintus  Damascus
Dinasyddiaeth	Abassiaid, Ayyubid Sultanate
Galwedigaeth	person milwrol, military commander
Swydd	Vizier of the Fatimid Caliphate, Sultan of Egypt, Sultan of Damascus, emir of Aleppo, emir of Kerak, emir
Tad	Najm ad-Din Ayyub
Mam	Sitt al-Mulk Khatun
Priod	Ismat ad-Din Khatun
Plant	Al-Afdal ibn Salah ad-Din, Al-Aziz Uthman, Az-Zahir Ghazi
Perthnasau	Shirkuh
Llinach	llinach Ayyubid

Arweinydd Islamaidd o dras Cwrdaidd oedd Saladin, neu yn fwy cywir Salah al-Dīn Yusuf ibn Ayyub (Arabeg: صلاح الدين الأيوبي, Cwrdeg: Selah'edînê Eyubî neu سه‌لاحه‌دین ئه‌یوبی) (tua 1138 – 4 Mawrth, 1193).

Ganed Saladin i deulu Cwrdaidd yn Tikrit, Irac; roedd ei dad Najm ad-Din Ayyub, yn llywodraethwr Baalbek. Gyrrwyd ef i ddinas Damascus i orffen ei addysg, a bu yno am ddeng mlynedd yn llys Nur ad-Din (Nureddin). Bu ar ymgyrchoedd milwrol i'r Aifft gyda'i ewyrth, Shirkuh, yn erbyn y califfat Fatimaidd yno. Ar farwolaeth ei ewythr, daeth yn llywodraethwr (fisir) yr Aifft yn 1169. Ar farwolaeth Nur ad-Din yn 1174, cyhoeddodd ei hun yn Swltan a chymerodd feddiant o Ddamascus.

Bu'n ymladd yn erbyn lluoedd y teyrnasoedd Cristionogol oedd wedi eu sefydlu gan y Croesgadwyr, yn enwedig Teyrnas Jerusalem. Ei fuddugoliaeth fwyaf oedd Brwydr Hattin ar 4 Gorffennaf 1187, pan ddinistriodd fyddin y croesgadwyr yn llwyr. Cipiodd ddinas Jeriwsalem oddi wrthynt ar 2 Hydref, 1187.

Ymatebodd gwledydd Ewrop i hyn trwy drefnu'r Drydedd Groesgad, a bu llawer o ymladd rhwng Saladin a'r fyddin dan arweiniad Rhisiart Lewgalon. Yn 1192, gwnaed Cytundeb Ramla, oedd yn gadael Jeriwsalem yn nwylo'r Mwslimiaid ond yn rhoi hawl i Gristionogion fynd yno ar bererindod.

Bu farw Saladin yn ninas Damascus yn 1193, a chladdwyd ef ym Mosg yr Ummaiaid yno; gellir gweld ei fawsolewm o hyd.