Modur trydan

Oddi ar Wicipedia
Neidio i'r panel llywio Neidio i'r bar chwilio
Trydan
Trydan

Foltedd
Cerrynt trydanol
Gwrthiant
Gwrthedd


Amedr
Foltmedr
Gwahaniaeth potensial
Joule

Modur trydan, wedi'i draws dorri er mwyn gweld y rhannau mewnol.

Peiriant sy'n trawsnewid egni trydanol yn egni symudol yw'r modur trydan. Y gwrthwyneb iddo yw'r generadur sy'n trawsnewid egni symudol yn egno trydanol. Mewn rhai megis y car trydan, gall o modur trydan weithredu i symud (pan fo'n defnyddio trydan o'r batri, ac i gynhyrchu trydan (pan wthir y brec).

Caiff y modur trydan ei ddefnyddio mewn llawer iawn o wrthrychau a ddefnyddir o ddydd i ddydd e.e. i yrru'r car trydan, i droi peiriant golchi dillad, i sychu gwallt, i weithio pwmp dŵr neu i droi disg yrrwr y cyfrifiadur. Gall y cerrynt fod yn gerrynt union neu'n gerrynt eiledol. Mae'r modur trydan yn gweithio drwy ryngweithiad dau beth: y maes magnetig a cherynt tro sy'n cynhyrchu grym o fewn y modur.

Mae'r moduron trydan mwyaf i'w gweld mewn llongau ac i bwmpio dŵr, ac mae rhai'n defnyddio 100 megawat. Defnyddir y modur trydan i gynhyrchu grym llinol neu gylchol (trorym),

Hanes[golygu | golygu cod y dudalen]

Arbrawd electromagnetig Faraday, 1821[1]

Andrew Gordon, mynach o'r Alban, a greodd y moduron trydan cyntaf a hynny yn y 1740au.[2] Ysgrifennwyd a diffiniwyd yr egwyddor ddamcaniaethol am y tro cyntaf yn 1820 gan André-Marie Ampère, sef yr hyn a elwir heddiw yn 'ddeddf grym Ampère' a ddisgrifiai'r rhyngweithio rhwng y maes magnetig a'r cerrynt trydanol. Flwyddyn yn ddiweddarach, yn 1821, dangosodd Michael Faraday hyn pan osododd arbrawf lle roedd weiren rhydd yn crogi i mewn i ddesgil yn llawn o arian byw (Hg); ar y weiren roedd magned. Pan lifodd cerrynt drwy'r weiren, cylchdrodd y weiren o amgylch y magned; roedd hyn yn dangos fod y cerrynt yn caniatau maes magnetig o amgylch y weiren.[3] Gellir cyfnewid yr arian byw am ddŵr hallt. Ni sylweddolwyd anferthedd y darganfyddiad, na'i gymhwysiad ymarefrol tan ddiwedd y ganrif.

Gwahanol fathau o foduron trydan, gyda batri 9v er mwyn cymharu'r maint.

Grym a throrym[golygu | golygu cod y dudalen]

Holl bwrpas bron i bob motor trydan yw achosi symudiad o ryw fath neu'i gilydd drwy electromagnetiaeth, a chynhyrchir y symudiad hwn ar ffurf grym llinol neu drorym.

Yn ôl 'deddf cyntaf Lorentz' gellir disgrifio'r ddau rym yma yn syml, fel:

neu'n fwy cyffredinol:

Y dull mwyaf cyffredin o gyfrifo'r grwymoedd o fewn y modur yw drwy densorau.[4]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]

  1. Faraday, Michael (1822). "On Some New Electro-Magnetical Motion, and on the Theory of Magnetism". Quarterly Journal of Science, Literature and the Arts (Royal Institution of Great Britain) XII: 74–96 (§IX). http://archive.org/details/quarterlyjournal12jour. Adalwyd 12 Chwefror 2013.
  2. Tom McInally, The Sixth Scottish University. The Scots Colleges Abroad: 1575 to 1799 (Leiden: Brill, 2012), t.115
  3. "The Development of the Electric Motor,". Early Electric Motors. SparkMuseum. Cyrchwyd 12 February 2013.
  4. Kirtley, James L., Jr. (2005). "Class Notes 1: Electromagnetic Forces" (PDF). 6.6585 - Electric Machines. MIT Dept of Electrical Engineering. Cyrchwyd 15 March 2013.


Wiktionary-logo-cy.png
Chwiliwch am modur trydan
yn Wiciadur.