Jenny Randerson

Y Gwir Anrhydeddus Barwnes Randerson
Llun swyddogol, 2023
Is-ysgrifennydd Gwladol dros Gymru
Yn ei swydd 5 Medi 2012 – 8 Mai 2015
Prif Weinidog	David Cameron
Ysg. Gwladol Cymru	David Jones Stephen Crabb
Rhagflaenwyd gan	David Jones
Dilynwyd gan	Nick Bourne
Dirprwy Brif Weinidog Cymru
Yn ei swydd 6 Gorffennaf 2001 – 13 Mehefin 2002
Prif Weinidog	Rhodri Morgan
Rhagflaenwyd gan	Michael German
Dilynwyd gan	Michael German
Gweinidog Diwylliant, Chwaraeon a'r Gymraeg
Yn ei swydd 17 Hydref 2000  – 30 Ebrill 2003
Prif Weinidog	Rhodri Morgan
Rhagflaenwyd gan	Swydd newydd
Dilynwyd gan	Alun Pugh
Aelod Cynulliad dros Canol Caerdydd
Yn ei swydd 6 Mai 1999 – 5 Mai 2011
Rhagflaenwyd gan	Cynulliad newydd
Dilynwyd gan	Jenny Rathbone
Mwyafrif	6,565 (29.3%)
Aelod o Dŷ'r Arglwyddi
Yn ei swydd 27 Ionawr 2011 – 4 Ionawr 2025 Arglwydd am Oes
Manylion personol
Ganwyd	(1948-05-26)26 Mai 1948 Llundain
Bu farw	4 Ionawr 2025(2025-01-04) (76 oed) Caerdydd
Plaid wleidyddol	Y Democratiaid Rhyddfrydol Plaid Ryddfrydol (cyn 1988)
Priod	Peter Randerson
Alma mater	Coleg Bedford, Llundain

Gwleidydd o Gymru oedd Jennifer Elizabeth Randerson, Barwnes Randerson (26 Mai 1948 – 4 Ionawr 2025). Roedd yn aelod o blaid y Democratiaid Rhyddfrydol a bu'n cynrychioli'r blaid yn Senedd Cymru a Thŷ'r Arglwyddi.

Bywgraffiad

Ganwyd Jennifer "Jenny" Randerson yn Llundain. Graddiodd mewn Hanes o Goleg Bedford, Prifysgol Llundain cyn ennill cymhwyster dysgu.

Yn yr 1970au cynnar roedd yn athrawes yn Spalding High School, Swydd Lincoln ac ar y pryd roedd ei gŵr Peter yn gweithio i Nature Conservancy. Roedd yn astudio morfeydd heli a thraethellau lleidiog. Bu'n gweithio yn yr Orsaf Ymchwil Ecoleg Arfordirol yn Norwich. Yn y 1990au daeth Peter yn ddarlithydd ecoleg yn Ngholeg y Brifysgol Caerdydd.

Yn yr 1980au gweithiai Jenny fel athrawes uwchradd ac yna bu'n ddarlithydd yng Ngholeg Trydyddol Caerdydd (Coleg Glan Hafren erbyn hyn) yng Nghaerdydd. Roedd hefyd yn Ynad Heddwch rhwng 1982 ac 1999.

Gyrfa wleidyddol

Roedd yn gynghorydd ar Gyngor Caerdydd o 1983-2000 a hi oedd arweinydd y gwrthblaid swyddogol ar y Cyngor am bedair mlynedd. Yna cynrychiolodd sedd Canol Caerdydd yng Nghynulliad Cenedlaethol Cymru rhwng 1999 a 2011. Cyflwynodd strategaeth diwylliant Cymru “Dyfodol Creadigol”, a'r strategaeth gyntaf ar gyfer yr iaith Gymraeg, sef “Iaith Pawb”.

Gwasanaethodd dros dro fel Dirprwy Brif Weinidog Cymru yn llywodraeth glymblaid y Blaid Lafur a'r Democratiaid Rhyddfrydol o 6 Gorffennaf 2001 hyd 13 Mehefin 2002, yn absenoldeb Mike German, arweinydd ei phlaid ar y pryd. Wedi 2011, ymunodd â Thŷ'r Arglwyddi, a gwasanaethodd fel Is-Ysgrifennydd Gwladol Cymru rhwng 2012 a 2015. Hi oedd y Democrat Rhyddfrydol benywaidd cyntaf o Gymru i fod yn weinidog yn San Steffan, a’r Rhyddfrydwr Cymreig cyntaf i fod yn weinidog ers Gwilym Lloyd-George yn 1945.

Cychwynnodd swydd fel Canghellor Prifysgol Caerdydd ar 30 Ionawr 2019.

Bywyd personol

Roedd yn briod â Peter ac roedd ganddynt ddau o blant, James ac Eleri.

Bu farw yn ei chartref yng Nghaerdydd ar 4 Ionawr 2025. Cynhaliwyd ei hangladd ar 10 Chwefror 2025 yng nghyntedd Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd.

Dolenni allanol

• Gwefan Jenny Randerson AC yn y Peiriant Wayback (archifwyd 28 Mehefin 2007)