Neidio i'r cynnwys

Gweriniaeth yr Iseldiroedd

Oddi ar Wicipedia
Gwladwriaeth yr Iseldiroedd
Mathgwlad ar un adeg Edit this on Wikidata
PrifddinasDen Haag Edit this on Wikidata
Poblogaeth1,880,500 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 26 Gorffennaf 1581 Edit this on Wikidata
AnthemWilhelmus van Nassouwe Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Iseldireg Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
GwladGweriniaeth yr Iseldiroedd Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau52.08°N 4.3°E Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
Corff deddfwriaetholStates General of the Netherlands Edit this on Wikidata
Map
ArianReichsthaler, Dutch guilder Edit this on Wikidata

Gweriniaeth ffederal yn y Gwledydd Isel a fodolai o 1588 i 1795 oedd Gweriniaeth yr Iseldiroedd (Iseldireg: Republiek der Nederlanden) neu Weriniaeth Unol Daleithiau yr Iseldiroedd (Republiek der Verenigde Nederlanden), yn swyddogol Gweriniaeth y Saith Iseldir Unedig (Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden), a oedd yn cyfateb yn fras i diriogaeth gyfoes yr Iseldiroedd.[1] Hon oedd cenedl-wladwriaeth annibynnol gyntaf yr Iseldirwyr.

Sefydlwyd y weriniaeth gan y saith talaith yng ngogledd yr Iseldiroedd Sbaenaidd a wrthryfeloedd yn erbyn tra-arglwyddiaeth Ymerodraeth Sbaen yng Ngwrthryfel yr Iseldiroedd (1566–1648). Ffurfiwyd cynghrair ym 1579 trwy Undeb Utrecht gan arglwyddiaethau Groningen, Friesland, Utrecht, ac Overijssel, iarllaethau Holand a Zeeland, a Dugiaeth Guelders. Datganwyd annibyniaeth ganddynt trwy'r Ddeddf Ymwadiad ym 1581, a ffurfiwyd y ffederasiwn dan arlywyddiaeth stadtholder ym 1588.

Yr 17g oedd Oes Aur yr Iseldiroedd, ac adeiladwyd ymerodraeth drefedigaethol gan forwyr a masnachwyr Iseldiraidd. Dirywiodd grym y weriniaeth yn ystod y 18g, ac ym 1795 cwympodd yn sgil y Chwyldro Batafaidd a fe'i olynwyd gan y Weriniaeth Fatafaidd.

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. (Saesneg) Dutch Republic. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 11 Hydref 2021.