Euskadi Irratia
 | |
| Data cyffredinol | |
|---|---|
| Enghraifft o'r canlynol | gorsaf radio  |
| Perchennog | EITB |
| Gwladwriaeth | Gwlad y Basg |
| Gwefan | http://www.eitb.com/irratia/euskadi-irratia |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Gorsaf radio yw Euskadi Irratia sy'n darlledu yn y Basgeg i Wlad y Basg ac sy'n perthyn i'r grŵp cyfathrebu cyhoeddus EITB. Dechreuodd ddarlledu ar 23 Tachwedd 1982. Yn Basgeg, irrati / irratia yw "radio". Gorsaf wahanol yw Radio Euskadi, sydd hefyd dan ofal EITB ond yn darlledu yn Sbaeneg.[1]
Hanes[golygu | golygu cod y dudalen]
Mae'r enw "Euskadi Irratia" wedi'i ddefnyddio fwy nag unwaith. Mae'n ddadleuol a oes cysylltiad rhwng y gorsafoedd hyn ai peidio.
Yn ystod oes Franco[golygu | golygu cod y dudalen]
Ceir hanes gythryblus i greu gorsafoedd radio Basgeg. Ym 1937, gosododd Llywodraeth newydd Gwlad y Basg drosglwyddydd radio yn Itziar, ar fferm Getari. Fodd bynnag, ar ôl cwymp Bilbao, peidiodd y gwasanaeth radio â darlledu.
Deng mlynedd yn ddiweddarach, ail-lansiodd y llywodraeth alltud brosiect i sefydlu gorsaf radio. Ym 1946, lansiwyd prawf o’r orsaf radio newydd hon ym Mugerre (Lapurdi, yng ngogledd Gwlad y Basg) a darlledwyd y rhaglen swyddogol gyntaf ym mis Chwefror 1947.
Radio gwrthsafiad ydoedd, roedd yn cael ei ddefnyddio i gollfarnu gweithredoedd llywodraeth Franco yn ne Gwlad y Basg ac i ledaenu negeseuon abertzale cenedlaetholgar. Ym 1954, fodd bynnag, mewn ymateb i ofynion Franco, caeodd llywodraeth gwladwriaeth Ffrainc y radio.
Daeth yr ail gam hwn i ben hefyd gyda chau'r radio, ond buodd trydydd ymgais.
Naw mlynedd yn ddiweddarach, dechreuwyd darlledu ar 10 Gorffennaf, 1965, yn Caracas, Feneswela. Darlledodd y radio gan ddefnyddio tonfedd ganolig (MW) fel y gallai gyrraedd Gwlad y Basg o America. Er ei fod yn orsaf alltud, roedd yn gweithredu'n ddirgel, gyda'r seilwaith angenrheidiol wedi'i leoli yn jyngl Feneswela.
Er gwaethaf llawer o anawsterau, fe lwyddon nhw i gadw'r darllediad i fynd tan 1977. Penderfynodd aelodau'r radio ddod â'r cam hwn i ben.
Cam olaf[golygu | golygu cod y dudalen]
Dechreuodd y prosiect i Euskadi Irratia ddod yn orsaf radio gyhoeddus i Lywodraeth Gwlad y Basg yng ngwanwyn 1982. Ramon Labaien oedd Gweinidog Diwylliant Llywodraeth Gwlad y Basg ar y pryd, ac fe gomisiynodd Joxe Mari Otermin i greu seilwaith yr orsaf.
Bu Otermin yn gweithio i orsaf Herri Irratia yn Loyola, ac ar ôl derbyn comisiwn Labaien, recriwtiodd lawer o ddarlledwyr lleol ar gyfer yr orsaf radio newydd. Gan mai Basgeg oedd yr elfen bwysicaf, nid newyddiadurwyr yn unig a ymunodd, ond ieithegwyr hefyd. Hynny yw, amgylchynodd ei hun â gweithwyr proffesiynol a oedd yn siarad Basgeg yn dda yn y dyddiau cynnar hynny.
Felly, dechreuodd y darllediadau cyntaf ar 23 Tachwedd 1982, o bencadlys Stryd Andia yn Donostia.[2]
Cyflwynwyr[golygu | golygu cod y dudalen]
Ymhlith y cyflwynwyr radio adnabyddus ar y sianel mae Arantxa Iturbe, Manu Etxezortu, Beatriz Zabaleta, Arantza Kalzada, Maite Artola a Txetxu Urbieta.
Rhaglenni[golygu | golygu cod y dudalen]
Amarauna[golygu | golygu cod y dudalen]
Yn llythrennol "gwe'r pryf copyn" - Rhaglen ysgafn yn y boreau ar y penwythnos.
Baipasa[golygu | golygu cod y dudalen]
Rhaglen materion cyfoes 3 awr o hyd, ar ddiwedd y prynhawn. Olaia Urtiaga yw'r cyflwynydd.
Beste ni[golygu | golygu cod y dudalen]
"Fi arall" - dau o bobl sy'n rhannu'r un enw (er enghraifft, yr athletwraig Naroa Agirre a Naroa Agirre arall) yn trafod eu bywydau.
Faktoria (irratsaioa)[golygu | golygu cod y dudalen]
Rhaglen newyddion a materion cyfoes, 3 awr bob bore.
Goizak gaur[golygu | golygu cod y dudalen]
Rhaglen newyddion 30 munud amser cinio.
Hiru Erregeen Mahaia[golygu | golygu cod y dudalen]
Rhaglen chwaraeon wedi'i enwi ar ôl mynydd. Ymysg y cyflwynwyr mae Txetxu Urbieta, Kepa Iribar, Haritz Gallastegi, Maitane Urbieta ac Ander Altuna. Yn ogystal â pêl-droed, mae'r rhaglen yn trafod rhwyfo, pilota a chwaraeon gwledig Gwlad y Basg.
Mezularia[golygu | golygu cod y dudalen]
Rhaglen newyddion a sgwrsio awr o hyd gyda'r nos, gydag Ohiane Perez.
Norteko ferrokarrila[golygu | golygu cod y dudalen]
Gwyddoniaeth a thechnoleg gyda Guillermo Roa.
Portobello[golygu | golygu cod y dudalen]
Rhaglen gerddoriaeth ar y penwythnos gydag Asier Leoz.
Sarean.eus[golygu | golygu cod y dudalen]
"Ar-lein" neu "yn y rhwydwaith" yw ystyr sarean. Rhaglen sy'n canolbwyntio ar y byd digidol, diwylliant a cherddoriaeth gyda Leire Palacios.[3]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- ↑ Alan Albarra (2009). The Handbook of Spanish Language Media. Taylor & Francis. t. 30. ISBN 9781135854300.
- ↑ Ethnic Minority Media: An International Perspective (yn Saesneg). SAGE Publications. 1992. t. 184. ISBN 9781452245713.
- ↑ Videogame Sciences and Arts: 12th International Conference, VJ 2020, Mirandela, Portugal, November 26-28, 2020 : Revised Selected Papers (yn Saesneg). Springer International Publishing. 2022. t. 38. ISBN 9783030953058.