Criblys amryddail
| Criblys amryddail Lophocolea heterophylla
| |
|---|---|
| Statws cadwraeth | |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Plantae |
| Rhaniad: | Marchantiophyta |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Jungermanniales |
| Teulu: | Lophocoleaceae |
| Genws: | Lophocolea |
| Rhywogaeth: | L. heterophylla |
| Enw deuenwol | |
| Lophocolea heterophylla | |
Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Criblys amryddail (enw gwyddonol: Lophocolea heterophylla; enw Saesneg: variable-leaved crestwort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Jungermanniales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.
Mae’r rhywogaeth hon i’w chanfod yng Nghymru. Gellir ei ganfod, gan amlaf, yn ne gwledydd Prydain, yn enwedig yn Lloegr, ac mor bell i'r gogledd ag Inverness yn yr Alban. Mae hefyd i'w gael ar Ynys Manaw ac mewn rhai rhannau o Iwerddon.
Disgrifiad[golygu | golygu cod]
Mae gan y Criblys triphig ddail amrywiol, tryloyw gwyrdd golau, sydd â deulabed ar waelod y coesyn ond sy'n dod yn rhic neu'n hollol esmwyth (dim rhiciau ac nid yn ddeulabed) ymhellach i fyny'r coesyn. Gall egin fod hyd at 3mm o led gyda'r dail hyd at 1.5mm o led a hyd. Mae gan y planhigyn arogl cryf.
Cynefin[golygu | golygu cod]
Mae'n tyfu fel arfer ger bonion coed, ond hefyd ger pren wedi cwympo, pridd, sbwriel dail ac ar wreiddiau. Gellir ei ddarganfod yn y mwyafrif o fathau o goetiroedd, ond mae coetir hynafol yn gynefin allweddol i'r Criblys triphig.[1]
Llysiau'r afu[golygu | golygu cod]
- Prif: Llysiau'r afu
Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr.[2] Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.
Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.
Safonwyd yr enw Criblys amryddail gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Atherton, Ian D.M.; Bosanquet, Sam D.S.; Llawley, Mark, gol. (2010). Mosses and Liverworts of Britain and Ireland: A Field Guide (PDF). British Bryological Society. t. 184. ISBN 978-0956131010. Cyrchwyd 13 Ebrill 2015.
- ↑ Raven, Peter H.; Ray F. Evert & Susan E. Eichhorn (1999) Biology of Plants, W. H. Freeman, Efrog Newydd.