Crempog
Math o fwyd a wneir gyda wyau, blawd, menyn, a llaeth ydy Crempog (neu ffroesen); enw gwrywaidd. Mae'n grwn oherwydd siâp y badell ffrio y caiff ei ffrio ynddi, ac mae'n denau ac yn fflat. Yn aml iawn, caiff crempog ei goginio ar Ddydd Mawrth Ynyd. Mae'n gyffredin i ychwanegu rhywbeth arall ato i wella blas y crempog: lemwn fel arfer neu jam, syryp neu'r saws siocled Nutella.
Ceir cân werin draddodiadol sy'n cyfeirio at y crempog, sef:
- Modryb Elin Enog:
- Os gwelwch chi'n dda ga i grempog?
- Mae 'ngheg i'n grimp am grempog.
- Mae Mam yn rhy dlawd i brynu blawd
- A 'mrawd yn rhy ddiog i nôl y triog,
- A 'nhad yn rhy wael i weithio.
- Os gwelwch yn dda ga i grempog.
Yr un cymysgedd a ddefnyddir i wneud ei chwaer Ffrengig sef y Crêpe (Llydewig eu gwreiddiau, ond saig genedlaethol Ffrainc gyfan erbyn heddiw), ond fod hwnnw'n deneuach ac wedi'i wneud gyda blawd gwenith; mae'r galette (Llydaweg: Krampouezhenn gwinizh du) hefyd yn debyg: crempog denau allan o flawd gwenith yr hydd.
Ceir hefyd dywediad ar lafar sy'n cynnwys y gair: "yn fflat fel crempog."
