Carchar Trefynwy
 | |
| Math | adeilad  |
|---|---|
| Sefydlwyd |
|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Sir Fynwy |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 51.81703°N 2.71358°W |
 | |
| Cost | 5,000 punt sterling |
Mae Hen Garchar Sir Fynwy yn adeilad sy'n perthyn i'r 18g ac sydd wedi'i leoli yn North Parade, Trefynwy, Sir Fynwy, Cymru. Dyma oedd prif garchar y sir pan agorwyd ei ddrysau cadarn yn 1790.[1] Edrychai'n debyg i gaer canoloesol ond mai ei bwrpas oedd cadw pobl o'i fewn ac nid eu cadw allan. Arferid crogi drwgweithredwyr yma hyd at y 1850au; yn wir daeth cymaint â 3,000 o bobl yma i wylio'r crogi diwethaf.[2]
Roedd arwynebedd y carchar yn arfer bod tua thair erw ac roedd yn cynnwys capel, ysbyty, celloedd a melin-droed.[2] Caewyd y drysau am y tro diwethaf yn 1869.[3] Yn 1884 dymchwelwyd llawer o'r adeiladau, ac nid oes bellach namyn y porthdy hwn (neu'r gatehouse)[3] sydd yn adeilad rhestredig Gradd II. Oddi fewn i'r adeilad ceir darlun gwydr o'r hen garchar.[1]
Mae'n un o ddau-ddeg-pedwar adeilad yn Nhrefynwy sydd ar y Llwybr Treftadaeth (plac glas).
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ 1.0 1.1 J. Newman, The Buildings of Wales: Gwent/Monmouthshire (Penguin Books, 2000), t.407
- ↑ 2.0 2.1 "Monmouth Gaol". Royal Forest of Dean.info. Cyrchwyd 14 Mawrth 2012.
- ↑ 3.0 3.1 Gwefan Coflein Archifwyd 2014-05-12 yn y Peiriant Wayback., Royal Commission on Ancient and Historic Monuments in Wales, adalwyd 06 Ebrill 2012
- J. Newman, The Buildings of Wales: Gwent/Monmouthshire (Penguin Books, 2000)