Gwynt: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
ychwaneg |
ychwaneg |
||
| Llinell 31: | Llinell 31: | ||
*a'i wynt yn ei ddwrn / a’i wynt yn ei wddf / allan o wynt - allan o wynt ar ôl rhedeg (Twm o'r Nant 1808) |
*a'i wynt yn ei ddwrn / a’i wynt yn ei wddf / allan o wynt - allan o wynt ar ôl rhedeg (Twm o'r Nant 1808) |
||
*codi'n wynt - y gwynt yn cryfhau |
*codi'n wynt - y gwynt yn cryfhau |
||
*dan ei wynt / dan ei gwynt - yn dawel neu'n sibrwd |
|||
*yn y gwynt - ar y gweill; 'mae rhyw newid yn y gwynt...' (Ellis Wynne; 1703) |
|||
*byw ar y gwynt - heb lawer o fwyd |
|||
*mynd a'r gwynt o hwyliau rhywun - bod yn negyddol / sarhaus o berson |
|||
==Gweler hefyd == |
|||
*[[Melin wynt]] |
|||
*[[Tyrbin gwynt]] |
|||
*[[Fferm wynt]] |
|||
*[[Gwynt y Môr]] - melinau gwynt ar arfordir gogledd ol Cymru |
|||
*[[Egni gwynt]] |
|||
*[[Torri gwynt]] |
|||
*[[Trowynt]] - tornado |
|||
*[[Cwch gwynt â chragen anhyblyg|Cwch gwynt]] - ''inflatable'' |
|||
Fersiwn yn ôl 09:50, 12 Ionawr 2016
Yn nhermau syml, gwynt yw masau aer sy'n symud trwy'r atmosffer. Mae meteorolegwyr yn diffinio gwynt fel aer sy'n symud yn llorweddol a gelwir symudiad aer fertigol yn gerrynt.
Achos gwynt
Achosir gwynt gan wahanol wasgeddau aer yn ardaloedd gwahanol. Achosir yr anghydbwysedd yng ngwasgeddau gan amrywiad yng nghryfder pelydredd yr haul dros wahanol ardaloedd oherwydd ffactorau megis gorchudd cwmwl, lleithder aer, agwedd a lledred.
Dywediadau Cymraeg
- gwynt adwyth - rhyw haint ar y ffordd (1822)[1]
- gwynt i'r bôn braich - rhoi nerth i berson i wneud ei waith
- gwynt y bwch - arogl ofnadwy / ogla cas bwch gafr; neu'n ffigyrol 'clywed gwynt y bwch' - I smell a rat!
- gwynt byr - heb lawer o anadl
- gwynt carthen - yr awel a geir o ysgwyd blanced. Yn ffigyrol / negyddol am berson sy'n siarad yn neis-neis
- gwynt i'r gesail - gwynt i'r bôn braich (Dyfed)
- gwynt cilddor - draught, hy gwynt pan fo drws yn gil agored, neu fwlch sy'n caniatau i wynt ddod mewn i'r t
- gwynt coch Amwythig - gwynt o'r Dwyrain (Sir Drefaldwyn)
- gwynt y creigiau - gwynt o'r gogledd-orllewin (o gyfeiriad yr Wyddfa), gwynt oer; (Sir Drefaldwyn)
- gwynt croes - yn ffigyrol: treialon bywyd yn profi person
- gwynt y cythral - gwynt croes (13eg ganrif)
- gwynt y de - 14eg ganrif (Dafydd ap Gwilym)
- gwynt y dwyrain - 1588
- gwynt ffalm (ffalwn) - gwynt o'r gorllewin (15ed ganrif)
- gwynt ffroen yr ych - gwynt y dwyrain - ar lafar gan borthmyn y de
- gwynt (y) gogledd - 13eg ganrif
- gwynt (y) gorllewin - 13eg ganrif
- gwynt hedeg - gwynt sy'n hedfan (1798)
- gwynt masnachol neu wyntoedd trafnidiol - trade winds (1833)
- gwynt o’r môr: sea-breeze
- gwynt Senghennydd - gwynt o'r dwyrain
- gwynt teg ar ôl person - twll ei din (good riddance)
- gwynt traed y meirw - gwynt y dwyrain (mae hyn yn cyfeirio at yr arferiad o gladdupobl gyda'u traed yn wynebu'r dwyrain)
- a'i wynt yn ei ddwrn / a’i wynt yn ei wddf / allan o wynt - allan o wynt ar ôl rhedeg (Twm o'r Nant 1808)
- codi'n wynt - y gwynt yn cryfhau
- dan ei wynt / dan ei gwynt - yn dawel neu'n sibrwd
- yn y gwynt - ar y gweill; 'mae rhyw newid yn y gwynt...' (Ellis Wynne; 1703)
- byw ar y gwynt - heb lawer o fwyd
- mynd a'r gwynt o hwyliau rhywun - bod yn negyddol / sarhaus o berson
Gweler hefyd
- Melin wynt
- Tyrbin gwynt
- Fferm wynt
- Gwynt y Môr - melinau gwynt ar arfordir gogledd ol Cymru
- Egni gwynt
- Torri gwynt
- Trowynt - tornado
- Cwch gwynt - inflatable
Cyfeiriadau
- ↑ Geiriadur Prifysgol Cymru Arlein (GPC); adalwyd 12 Ionawr 2016
