Coedwig Gwydyr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
ehangu |
|||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
[[Image:View from Gwydir Forest.jpg|bawd|Coedwig Gwydyr, yn edrych tua'r [[Glyderau]] a'r [[Carneddau]].]] |
[[Image:View from Gwydir Forest.jpg|bawd|Coedwig Gwydyr, yn edrych tua'r [[Glyderau]] a'r [[Carneddau]].]] |
||
| ⚫ | |||
Coedwig yn [[Conwy (sir)|sir Conwy]] yng ngogledd [[Cymru]] yw '''Coedwig Gwydyr''', hefyd '''Coed Gwydyr''', '''Coedwig Gwydir''' a '''Coed Gwydir'''. "Coedwig Gwydyr" yw'r ffurf a ddefnyddir gan y perchenogion, [[Comisiwn Coedwigaeth Cymru]]. |
Coedwig yn [[Conwy (sir)|sir Conwy]] yng ngogledd [[Cymru]] yw '''Coedwig Gwydyr''', hefyd '''Coed Gwydyr''', '''Coedwig Gwydir''' a '''Coed Gwydir'''. "Coedwig Gwydyr" yw'r ffurf a ddefnyddir gan y perchenogion, [[Comisiwn Coedwigaeth Cymru]]. |
||
Mae'r rhan fwyaf o'r goedwig ar lechweddau dwyreiniol [[Eryri]], o gwmpas [[Betws-y-Coed]], ac mae'n ymestyn i'r gogledd cyn belled a phentref [[Trefriw]] ac i'r de i gyffiniau [[Penmachno]]. O'r arwynebedd o 72.5 km sgwar, mae tua 49 km sgwar yn goedwig gynhyrchiol. Mae rhwng 700 a 1000 o droedfeddi uwch lefel y môr. Dechreuwyd plannu'r goedwig yn 1921, a cheir nifer o rywogaethau o goed bytholwyrdd yno. |
Mae'r rhan fwyaf o'r goedwig ar lechweddau dwyreiniol [[Eryri]], o gwmpas [[Betws-y-Coed]], ac mae'n ymestyn i'r gogledd cyn belled a phentref [[Trefriw]] ac i'r de i gyffiniau [[Penmachno]]. O'r arwynebedd o 72.5 km sgwar, mae tua 49 km sgwar yn goedwig gynhyrchiol. Mae rhwng 700 a 1000 o droedfeddi uwch lefel y môr. Dechreuwyd plannu'r goedwig yn 1921, a cheir nifer o rywogaethau o goed bytholwyrdd yno. |
||
==Llynnoedd== |
|||
| ⚫ | |||
Ceir cryn nifer o lynnoedd yn y goedwig: |
Ceir cryn nifer o lynnoedd yn y goedwig: |
||
| Llinell 19: | Llinell 20: | ||
* [[Llyn Tynymynydd]] (1 acer) |
* [[Llyn Tynymynydd]] (1 acer) |
||
==Hanes a natur== |
|||
Ar un adeg roedd cryn dipyn o fwyngloddio am [[plwm|Blwm]] a [[sinc]] yn yr ardal, ac mae gweddillion nifer o'r hen fwyngloddiau i'w gweld. Crwwyd "Llwybr y Mwynwyr" i gysylltu pedair ohonynt, Parc. Hafna, Llanrwst a Cyffty. |
Ar un adeg roedd cryn dipyn o fwyngloddio am [[plwm|Blwm]] a [[sinc]] yn yr ardal, ac mae gweddillion nifer o'r hen fwyngloddiau i'w gweld. Crwwyd "Llwybr y Mwynwyr" i gysylltu pedair ohonynt, Parc. Hafna, Llanrwst a Cyffty. |
||
Ceir nifer o blanhigion prin yn y fforest, yn enwedig o gwmpas yr hen fwyngloddiau, ac mae hefyd dystiolaeth fod y [[Bele]] yn dal i fyw yn y goedwig. |
Ceir nifer o blanhigion prin yn y fforest, yn enwedig o gwmpas yr hen fwyngloddiau, ac mae hefyd dystiolaeth fod y [[Bele]] yn dal i fyw yn y goedwig. |
||
==Gwydir== |
|||
Ceir sawl ffurf ar yr enw 'Gwydir', yn cynnwys 'Gwydyr' a 'Gwyder'. Nid yw'r ansicrwydd am y ffurf gywir yn rhywbeth newydd. Ar ddiwedd llythyr at [[Evan Evans (Ieuan Fardd)|Ieuan Fardd]] a ysgrifenwyd yn [[1767]], mae'r hynafiaethydd [[Richard Morris]] ((1703 - 1779), un o [[Morysiaid Môn|Forysiaid Môn]], yn dweud "''Rhowch fy ngharedigol orchymyn at y Cyfaill mwyn Mr. Williams o'' Wedyr ''ynte'' Gwydyr, Gwydir, Gwydr, Gwaedir, Gwaederw ''etc. etc. Pa un yw'r goreu?''".<ref>Hugh Owen (gol.), ''Additional Letters of the Morrisses of Anglesey (1735-1786)'', Cyfrol II (Trafodion [[Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion]], Llundain, 1949).</ref> |
|||
==Llyfryddiaeth== |
==Llyfryddiaeth== |
||
* Shaw, Donald L. ''Gwydyr Forest in Snowdonia: a history'' (Cyfres Forestry Commission Booklet ; no.28, H.M.S.O., 1971) ISBN 0117100102 |
* Shaw, Donald L. ''Gwydyr Forest in Snowdonia: a history'' (Cyfres Forestry Commission Booklet ; no.28, H.M.S.O., 1971) ISBN 0117100102 |
||
==Cyfeiriadau== |
|||
{{cyfeiriadau}} |
|||
==Gweler hefyd== |
|||
*[[Castell Gwydir]] |
|||
[[Categori:Coedwigoedd Conwy|Gwydyr]] |
[[Categori:Coedwigoedd Conwy|Gwydyr]] |
||
Fersiwn yn ôl 00:24, 13 Mawrth 2015
Coedwig yn sir Conwy yng ngogledd Cymru yw Coedwig Gwydyr, hefyd Coed Gwydyr, Coedwig Gwydir a Coed Gwydir. "Coedwig Gwydyr" yw'r ffurf a ddefnyddir gan y perchenogion, Comisiwn Coedwigaeth Cymru.
Mae'r rhan fwyaf o'r goedwig ar lechweddau dwyreiniol Eryri, o gwmpas Betws-y-Coed, ac mae'n ymestyn i'r gogledd cyn belled a phentref Trefriw ac i'r de i gyffiniau Penmachno. O'r arwynebedd o 72.5 km sgwar, mae tua 49 km sgwar yn goedwig gynhyrchiol. Mae rhwng 700 a 1000 o droedfeddi uwch lefel y môr. Dechreuwyd plannu'r goedwig yn 1921, a cheir nifer o rywogaethau o goed bytholwyrdd yno.
Llynnoedd
Ceir cryn nifer o lynnoedd yn y goedwig:
- Llyn Crafnant (63 acer)
- Llyn Geirionydd (45 acer)
- Llyn Elsi (26 acer)
- Llyn Parc (22 acer)
- Llyn Glangors (15 acer)
- Llyn Bodgynydd (14 acer)
- Llyn Goddionduon (10 acer)
- Llyn Pencraig (5 acer)
- Llyn Bychan (3 acer)
- Llyn Sarnau (3 acer)
- Llyn Tynymynydd (1 acer)
Hanes a natur
Ar un adeg roedd cryn dipyn o fwyngloddio am Blwm a sinc yn yr ardal, ac mae gweddillion nifer o'r hen fwyngloddiau i'w gweld. Crwwyd "Llwybr y Mwynwyr" i gysylltu pedair ohonynt, Parc. Hafna, Llanrwst a Cyffty.
Ceir nifer o blanhigion prin yn y fforest, yn enwedig o gwmpas yr hen fwyngloddiau, ac mae hefyd dystiolaeth fod y Bele yn dal i fyw yn y goedwig.
Gwydir
Ceir sawl ffurf ar yr enw 'Gwydir', yn cynnwys 'Gwydyr' a 'Gwyder'. Nid yw'r ansicrwydd am y ffurf gywir yn rhywbeth newydd. Ar ddiwedd llythyr at Ieuan Fardd a ysgrifenwyd yn 1767, mae'r hynafiaethydd Richard Morris ((1703 - 1779), un o Forysiaid Môn, yn dweud "Rhowch fy ngharedigol orchymyn at y Cyfaill mwyn Mr. Williams o Wedyr ynte Gwydyr, Gwydir, Gwydr, Gwaedir, Gwaederw etc. etc. Pa un yw'r goreu?".[1]
Llyfryddiaeth
- Shaw, Donald L. Gwydyr Forest in Snowdonia: a history (Cyfres Forestry Commission Booklet ; no.28, H.M.S.O., 1971) ISBN 0117100102
Cyfeiriadau
- ↑ Hugh Owen (gol.), Additional Letters of the Morrisses of Anglesey (1735-1786), Cyfrol II (Trafodion Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion, Llundain, 1949).