Antiochia: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B r2.7.1) (robot yn ychwanegu: et:Antakya |
JAnDbot (sgwrs | cyfraniadau) B r2.7.2) (robot yn ychwanegu: bg:Антиохия, ta:அந்தியோக்கியா yn tynnu: it:Antiochia |
||
Llinell 22: | Llinell 22: | ||
[[Categori:Yr Ymerodraeth Fysantaidd]] |
[[Categori:Yr Ymerodraeth Fysantaidd]] |
||
[[bg:Антиохия]] |
|||
[[bs:Antiohija#Historija]] |
[[bs:Antiohija#Historija]] |
||
[[ca:Antioquia de l'Orontes]] |
[[ca:Antioquia de l'Orontes]] |
||
Llinell 38: | Llinell 39: | ||
[[hy:Անտիոք]] |
[[hy:Անտիոք]] |
||
[[id:Antiokhia]] |
[[id:Antiokhia]] |
||
[[it:Antiochia]] |
|||
[[ja:アンティオキア]] |
[[ja:アンティオキア]] |
||
[[ka:ანტიოქია]] |
[[ka:ანტიოქია]] |
||
Llinell 53: | Llinell 53: | ||
[[ru:Антиохия]] |
[[ru:Антиохия]] |
||
[[sv:Antiochia vid Orontes]] |
[[sv:Antiochia vid Orontes]] |
||
[[ta:அந்தியோக்கியா]] |
|||
[[th:แอนติออก]] |
[[th:แอนติออก]] |
||
[[tl:Antioch]] |
[[tl:Antioch]] |
Fersiwn yn ôl 12:43, 15 Mehefin 2012
Roedd Antiochia ar yr Orontes (Groeg: Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου neu Αντιόχεια η Μεγάλη; Lladin: Antiochia ad Orontem; yn ddinas ar lan ddwyreiniol Afon Orontes, ar safle dinas fodern Antakya, yn ne-orllewin Twrci.
Sefydlwyd Antiochia tua diwedd y 4edd ganrif CC gan Seleucus I Nicator, un o gadfridogion Alecsander Fawr. Dywedir i gynllun gwreiddiol strydoedd y ddinas gael ei osod gan y pensaer Xenarius i efelychu dinas Alexandria. Tyfodd i fod yn ddinas fawr a phwysig, yn brifddinas yr Ymerodraeth Seleucaidd, yn cystadlu ag Alexandria fel dinas bwysicaf y dwyrain, ac yn ddinas bwysig iawn yn hanes datblygiad Cristionogaeth.
Yn ystod oes aur y ddinas tua diwedd y cyfnod Hellenistaidd a dechrau'r cyfnod Rhufeinig, roedd ei phoblogaeth wedi cyrraedd tua 500,000; y drydedd dinas yn y byd ar ôl Rhufain ac Alexandria. Erbyn y 4edd ganrif, yn ôl Chrysostom roedd y boblogaeth wedi lleihau i tua 200,00. Nid yw'r ffigyrau hyn yn cynnwys caethweision.
Yn ddiweddarach bu ymgiprys am y ddinas rhwng yr Arabiaid a'r Ymerodraeth Fysantaidd. Bu gwarchae hir ar y ddinas yn ystod y Groesgad Gyntaf, a daeth Bohemund, tywysog Taranto, yn arglwydd y ddinas. Cipiwyd y ddinas yn ôl yn 1268 gan y Swltan Mamluk Baibars wedi gwarchae hir arall. Lladdodd Baibars lawer o'r boblogaeth Gristionogol, a rhwng hyn a'r ffaith fod y porthladd erbyn hyn allan o gyrraedd llongau mawr, dirywiodd y ddinas.
Enwogion
- Ammianus Marcellinus, hanesydd fu'n enedigol o'r ddinas
- Justina o Antiochia, santes gynnar a merthyr