Erydiad: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B r2.6.5) (robot yn newid: he:סחיפת קרקע |
JAnDbot (sgwrs | cyfraniadau) B r2.7.2) (robot yn ychwanegu: fa, hsb, kk yn tynnu: el yn newid: de, eo, he |
||
Llinell 41: | Llinell 41: | ||
[[cs:Eroze]] |
[[cs:Eroze]] |
||
[[da:Erosion]] |
[[da:Erosion]] |
||
[[de: |
[[de:Bodenerosion]] |
||
[[el:Διάβρωση]] |
|||
[[en:Erosion]] |
[[en:Erosion]] |
||
[[eo: |
[[eo:Eroziiĝemo]] |
||
[[es:Erosión]] |
[[es:Erosión]] |
||
[[et:Erosioon]] |
[[et:Erosioon]] |
||
[[eu:Higadura]] |
[[eu:Higadura]] |
||
[[fa:فرسایش]] |
|||
[[fi:Eroosio]] |
[[fi:Eroosio]] |
||
[[fr:Érosion]] |
[[fr:Érosion]] |
||
[[gl:Erosión]] |
[[gl:Erosión]] |
||
[[he: |
[[he:סחיפה]] |
||
[[hi:भूक्षरण]] |
[[hi:भूक्षरण]] |
||
[[hr:Erozija]] |
[[hr:Erozija]] |
||
[[hsb:Erozija pódy]] |
|||
[[ht:Ewozyon]] |
[[ht:Ewozyon]] |
||
[[hu:Talajerózió]] |
[[hu:Talajerózió]] |
||
Llinell 62: | Llinell 63: | ||
[[ja:侵食]] |
[[ja:侵食]] |
||
[[ka:ეროზია (გეოლოგია)]] |
[[ka:ეროზია (გეოლოგია)]] |
||
[[kk:Эрозия]] |
|||
[[kn:ಕ್ಷರಣ/ಸವೆತ]] |
[[kn:ಕ್ಷರಣ/ಸವೆತ]] |
||
[[ko:침식]] |
[[ko:침식]] |
Fersiwn yn ôl 12:23, 21 Mai 2012
Proses morffolegol yw erydiad. Mae'n byloriant cerrig a symudiad mwd neu tywod trwy proses ffisegol, cemegol neu biolegol. Mae'r gwynt, dŵr (e.e. glaw neu afonnydd), rhewlifau neu disgyrchiant yn symud y gwaddod sy'n ffurfio yn ystod erydiad.
Prosesau ffisegol
Mae'n bosib fod dŵr sy'n rhewi yn achosi erydiad achos fod y dŵr yn casglu mewn wagle tir neu gerrig ac yn ehangu yn ystod rhewi a felly yn achosi crac. Proses felly yw crisialiad halen.
Mae'r hinsawdd yn achosi erydiad, hefyd. Yn ystod y dydd mae'r cerrig yn boeth a felly yn ehangu. Pryd maen nhw yn oeri yn sydyn mae'n bosib fod y cerrig yn cracio. A mae'r gwynt yn achosi erydiad wyneb y cerrig neu y ddaear.
Achos arall erydiad yw dŵr sy'n llifo: afonnydd, tonnau y môr a rhewlifau.
Mae'n bosib fod daeargryn yn achos erydiad trwy achosi crac mewn cerrig.
Prosesau cemegol
Mae'n bosib fod gwanediad yn achosi erydiad. Er enghraifft, mae'n bosib fod dŵr yn achosi gwanediad halen a felly yn achosi gwagle sy'n cwympo o'r diwedd. Mae gwanediad yn achosi carst, hefyd.
Mae ocsidiaid yn achosi craciau a felly erydiad hefyd, er enghraifft gyda cerrig sy'n cynnwys haearn neu manganîs.
Prosesau biolegol
Mae gwreiddiau planhigion yn achosi craciau a felly achosi erydiad. A mae'n bosib fod baw anifeiliaid yn achosi proses cemegol mewn cerrig.
Canlyniadau i'r amgylchedd
Problem mawrach yw erydiad tir caeau trwy gwynt neu glaw. Achos fod tir gyda llawer o maetholynnau yn diflannu o achos erydiad, mae hynny yn achosi problemau i'r ffermwyr. Mae coedwig yn cryfaf yn erbyn erydiad: mae gwreiddiau'r coed yn gafael ar tir a mae'r coed yn cadw'r tir o wynt a glaw. Felly mae cwympiad coed yn goryrru erydiad, er enghraifft yn fforestydd law mewn ardaloedd trofannol.