Ann Cunningham
| Ann Cunningham | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 1580  Glencairn |
| Bu farw | 1646, 1647 Caeredin |
| Man preswyl | Hamilton Palace |
| Dinasyddiaeth | Teyrnas yr Alban |
| Galwedigaeth | gwrthryfelwr milwrol |
| Mudiad | Cyfamodwyr |
| Tad | James Cunningham, 7th Earl of Glencairn |
| Mam | Margaret Campbell |
| Priod | James Hamilton |
| Plant | James Hamilton, 1st Duke of Hamilton, William Hamilton, 2nd Duke of Hamilton, Anne Hamilton, Margaret Hamilton, Lady Mary Hamilton |
| Perthnasau | William Hamilton |
Arweiniodd y Foneddiges Anna (Anne) Cunningham, Marchioness Hamilton (bu farw 1646)[1] torf cafalri rhyw cymysg yn ystod "Brwydr" Berwick ar 5 Mehefin 1639.
Cefndir a theulu
[golygu | golygu cod]Roedd yr Arglwyddes Anna yn bedwaredd ferch i James Cunningham, 7fed Iarll Glencairn a Margaret, merch Syr Colin Campbell o Glenurquhy,[1] teulu a nodwyd am ei hymrwymiad cynnar i Brotestaniaeth. Ei chwaer oedd yr ysgrifennydd Lady Margaret Cunningham.
Pwysigrwydd hanesyddol
[golygu | golygu cod]Ei phwysigrwydd hanesyddol yw fel amddiffynnwr yr Eglwys Bresbyteraidd yn yr Alban yn erbyn ymdrechion Siarl I i drosi'r Alban gyfan yn Anglicaniaeth a'i harweinyddiaeth weithredol yn y mudiad gwrthiant Cyfamod Cenedlaethol.
Roedd ei mab, James Hamilton, Dug 1af Hamilton, wedi ochri â Charles I. Pan geisiodd lanio byddin ar Arfordir yr Alban ym 1639, trefnodd yr amddiffynfeydd.
Cododd Cunningham torf o filwyr a'u harwain ar gefn ceffyl, gan frandio pistol a bygwth saethu ei mab.[1] Roedd hyn yn ystod Brwydr Berwick ar 5 Mehefin 1639. Marchogon nhw o dan faner yn dangos llaw yn ailadrodd llyfr gweddi gyda'r arwyddair "For God, the King, Religion and the Covenant".
Arweiniodd y canlyniad at hawl yr Albanwyr i gynulliad eglwys rydd a senedd rydd.
Roedd ei gor-or-ŵyr Syr William Hamilton yn gŵr Emma, Lady Hamilton sydd yn fwyaf adnabyddus fel feistres Lord Nelson .
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ 1.0 1.1 1.2 Rosalind K. Marshall, "Cunningham, Anna, marchioness of Hamilton (d. 1647)", Oxford Dictionary of National Biography (Oxford University Press, 2004) accessed 15 Oct 2017