Melysor adeinfelyn
| Melysor adeinfelyn Phylidonyris novaehollandiae
| |
|---|---|
| Statws cadwraeth | |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Animalia |
| Ffylwm: | Chordata |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Passeriformes |
| Teulu: | Meliphagidae |
| Genws: | Phylidonyris[*] |
| Rhywogaeth: | Phylidonyris novaehollandiae |
| Enw deuenwol | |
| Phylidonyris novaehollandiae | |
Aderyn a rhywogaeth o adar yw Melysor adeinfelyn (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: melysorion adeinfelyn) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Phylidonyris novaehollandiae; yr enw Saesneg arno yw Yellow-winged honeyeater. Mae'n perthyn i deulu'r Melysorion (Lladin: Meliphagidae) sydd yn urdd y Passeriformes.[1]
Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn P. novaehollandiae, sef enw'r rhywogaeth.[2]
Teulu[golygu | golygu cod]
Mae'r melysor adeinfelyn yn perthyn i deulu'r Melysorion (Lladin: Meliphagidae). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Melysor bronddu Samoa | Gymnomyza samoensis | .jpg) |
| Melysor gwyrdd | Gymnomyza viridis |  |
| Melysor moel Brass | Philemon brassi | |
| Melysor moel Iwerddon Newydd | Philemon eichhorni | |
| Melysor moel coronog | Philemon argenticeps |  |
| Melysor moel gwarwyn | Philemon albitorques |  |
| Melysor moel helmog | Philemon buceroides |  |
| Melysor moel plaen | Philemon inornatus |  |
| Melysor moel swnllyd | Philemon corniculatus |  |
| Melysor wynepgoch | Gymnomyza aubryana |  |
| Mêlsugnwr brown | Myza celebensis | .JPG) |
| Tinciwr rhuddgoch | Epthianura tricolor |  |
| Tinciwr wynebwyn | Epthianura albifrons |  |
Disgrifiad[golygu | golygu cod]
Mae'r aderyn tua 18 cm (7.1 modfedd) o hyd ac mae'n ddu yn bennaf, gydag iris wen, tufftiau gwyn ar yr wyneb ac ymylon melyn ar ei blu adenydd a'i gynffon. Mae'n aderyn prysur iawn ac anaml y bydd yn eistedd yn ddigon hir i roi golygfa estynedig. Pan fydd perygl yn agosáu at y melysor hwn, megis aderyn ysglyfaethus, bydd grŵp ohonynt yn ffurfio gyda'i gilydd ac yn rhoi galwad o rybudd.
Mae'r ddau ryw yn edrych yn debyg ac eithrio bod benywod, ar gyfartaledd, ychydig yn llai. Mae gan y melysor adeinfelyn ifanc (<1 oed) liw tebyg ond mae ganddo lygaid llwyd a phig-wefys (gape) melyn a 'wisgers' ger y ffroenau. Ymddengys ei bod yn rhywogaeth unweddog yn gymdeithasol heb unrhyw arwydd o fridio ar y cyd, ond nid yw'r arsylw hwn wedi'i lwyr archwilio eto.
Bridio[golygu | golygu cod]
Mae ymddygiad bridio'r melysor adeinfelyn wedi ei astudio yn gymharol dda. Yn ne a dwyrain Awstralia, mae bridio'n digwydd yn aml yn ystod yr hydref a'r gwanwyn, er y gall rhai poblogaethau arfordirol fridio ar unrhyw adeg o'r flwyddyn o dan amodau addas, gan gynnwys digon o fwyd ac absenoldeb tywydd garw. Yng Ngorllewin Awstralia, gwelwyd eu bod yn bridio unwaith y flwyddyn o fis Gorffennaf i fis Tachwedd, pan fo neithdar yn doreithiog[3]
Mewn tiriogaethau bridio, mae gwrywod yn treulio cyfran fawr o'u hamser yn amddiffyn tiriogaeth y nyth a'r adnoddau bwyd, tra bod y benywod yn buddsoddi cyfran fawr o'u hamser mewn llafur atgenhedlu gan gynnwys adeiladu nythod, magu, a mwyafrif y gofal nythu. Fodd bynnag, nid yw'r rolau hyn yn gwbl llym (Lambert a Oorebeek, arsylwi). Mae hefyd yn gyffredin i fenywod ddefnyddio adnoddau bwyd sy'n agos at y nyth, tra bod gwrywod yn mentro ymhellach i ffwrdd, tuag at gyrion y diriogaeth[4][5]
Deiet[golygu | golygu cod]
Mae melysorion afeinfelyn yn cael y rhan fwyaf o'u gofynion carbohydrad o neithdar blodau. O ganlyniad, maent yn beillwyr allweddol llawer o rywogaethau planhigion blodeuol, y mae llawer ohonynt yn endemig i Awstralia, megis Banksia, Hakea, Xanthorrhoea, ac Acacia. Gallant hefyd fwyta mêl, allhylif siwgraidd a gynhyrchir gan aelodau o'r teulu Psyllidae. Er gwaethaf bwydo'n bennaf ar neithdar, nid yw bwytawyr nid yw'r melysorion hyn yn hollol neithdarysol. Nid yw neithdar yn cynnwys protein, felly mae'n rhaid iddynt ategu eu diet ag infertebratau, fel pryfed cop a phryfed sy'n gyfoethog mewn protein. Weithiau maent yn bwydo ar eu pen eu hunain ond fel arfer yn ymgynnull mewn grwpiau.
Dosbarthiad[golygu | golygu cod]
Mae'r map dosbarthiad y melysor adeinfelyn i'w gael trwy agor y ddolen hon[1]
Gallery[golygu | golygu cod]
-
melysor adeinfelyn, 2005 -
melysor adeinfelyn, Lindisfarne, Tasmania
Gweler hefyd[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ [https://web.archive.org/web/20040610130433/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/ Archifwyd 2004-06-10 yn y Peiriant Wayback. Gwefan Cymdeithas Edward Llwyd]; adalwyd 30 Medi 2016.
- ↑ Gwefan Avibase; adalwyd 3 Hydref 2016.
- ↑ McFarland, D. C. (1985) Breeding behaviour of the New Holland Honeyeater Phylidonyris novaehollandiae. Emu 86, 161–167.
- ↑ Clarke, R. H., and M. F. Clarke (1999) The social organization of a sexually dimorphic honeyeater: the Crescent Honeyeater Phylidonyris pyrrhoptera, at Wilsons Promontory, Victoria. Austral Ecology 24(6), 644–654.
- ↑ Kleindorfer, S., Lambert, S., & Paton, D. C. (2006) "Ticks (Ixodes sp.) and blood parasites (Haemoproteus spp.) in New Holland Honeyeaters (Phylidonyris novaehollandiae): evidence for site specificity and fitness costs." Emu 106, 113–118.
Safonwyd yr enw Melysor adeinfelyn gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.