Carbon monocsid

Oddi ar Wicipedia
Carbon monocsid
Enghraifft o'r canlynolmath o endid cemegol Edit this on Wikidata
Mathoxocarbon Edit this on Wikidata
Màs28.01 uned Dalton Edit this on Wikidata
Fformiwla gemegolCo edit this on wikidata
Rhan ocarbon monoxide binding, carbon monoxide sensor activity, acetate biosynthetic process from carbon monoxide, cellular response to carbon monoxide, methane biosynthetic process from carbon monoxide, response to carbon monoxide, trans-synaptic signaling by carbon monoxide, trans-synaptic signaling by carbon monoxide, modulating synaptic transmission, heme oxygenase (decyclizing) activity, quercetin 2,3-dioxygenase activity, acireductone dioxygenase (Ni2+-requiring) activity, carbon-monoxide dehydrogenase (acceptor) activity, 3-hydroxy-4-oxoquinoline 2,4-dioxygenase activity, 3-hydroxy-2-methylquinolin-4-one 2,4-dioxygenase activity, metal carbonyl, CO-methylating acetyl-CoA synthase activity, carbon-monoxide oxygenase activity Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Carbon monocsid
Wireframe model of carbon monoxide
Ball-and-stick model of carbon monoxide Spacefill model of carbon monoxide
Names
Enw dethol IUPAC
Carbon monocsid
Enwau eraill
Carbon monooxide
Carbonous oxide
Carbon(II) oxide
Carbonyl
Dynodwyr
3D model (Jmol)
Cyfeirnodau Beilstein 3587264
ChEBI
ChemSpider
ECHA InfoCard 100.010.118
Rhif EC 211-128-3
Cyfeirnodau Gmelin 421
KEGG
MeSH [www.nlm.nih.gov/cgi/show_data.php?acc={{{MeSH}}} {{{MeSH}}}]
PubChem
Rhif RTECS FG3500000
UNII
Rhif yr UN 1016
Priodweddau
Fformiwla cemegol CO
Màs molar 28.010 g/mol
Golwg nwy di-liw
Arogl diarogl
Dwysedd 789 kg/m3, hylif
1.250 kg/m3 ar 0 °C, 1 atm
1.145 kg/m3 ar 25 °C, 1 atm
Pwynt berwi −205.02 °C (−337.04 °F; 68.13 K)
Pwynt berwi −191.5 °C (−312.7 °F; 81.6 K)
Hydoddedd mewn water 27.6 mg/1 L (25 °C)
Hydoddedd hydawdd mewn clorofform, Asid asetig, ethyl acetate, ethanol, amoniwm hydrocsid, bensen
kH 1.04 atm-m3/mol
Indecs plygiant (nD) 1.0003364
Moment deupol 0.122 D
Thermo-cemeg
Cynhwysedd gwres
sbesiffig C
29.1 J/K mol
Entropi So298 197.7 J·mol−1·K−1
Newid enthalpi ΔfHo298 −110.5 kJ·mol−1
Newid enthalpi
hylosgiad ΔcHo298
−283.4 kJ/mol
Peryglon
MSDS ICSC 0023
Indecs EU 006-001-00-2
Dosbarthiad EU (67/548/EEC) Fflamadwy iawn F Gwenwynig iawn T+
R-phrases R61 R12 R26 R48/23
S-phrases S53 S45
NFPA 704
NFPA 704 four-colored diamondFlammability code 4: Will rapidly or completely vaporize at normal atmospheric pressure and temperature, or is readily dispersed in air and will burn readily. Flash point below 23 °C (73 °F). E.g., propaneHealth code 4: Very short exposure could cause death or major residual injury. E.g., VX gasReactivity code 2: Undergoes violent chemical change at elevated temperatures and pressures, reacts violently with water, or may form explosive mixtures with water. E.g., phosphorusSpecial hazards (white): no code
4
4
2
Fflachbwynt −191 °C (−311.8 °F; 82.1 K)
Cyfyngiad ffrwydro 12.5–74.2%
Cyfansoddion Perthnasol
Perthnasol carbon ocsidau Carbon deuocsid
Carbon subocsid
Ocsocarbonau
Oni nodir yn wahanol, nodir data ar gyfer defnyddiau yn eu cyflwr arferol (ar dymheredd o 25 °C (77 °F), 100 kPa)
Infobox references

Mae Carbon monocsid (CO) yn nwy di-liw, diarogl ac yn ddi-flas ac ychydig yn llai dwys nag aer. Mae crynodiad uchel ohono'n wenwynig, er fod ychydig llai 'rioed ohono'n cael ei gynhyrch mewn crynodiad isel o fewn anifail. Yn yr amgylchedd, nid yw'n para'n hir ac mae'n rhan o'r broses o greu osôn ar lefel tir y ddaear.

Fe'i gwneir o un atom o garbon ac un atom o ocsigen wedi'u cysylltu gan fond triphlyg wedi'i lunio o ddau bond cofalent ac un bond daubegwn. Dyma'r ocsocarbon symlaf o ran ffurf.

Caiff ei greu drwy rannol ocsideiddio cyfansoddion sy'n cynnwys carbon; mae'n ffurfio pan na cheir digon o ocsigen i greu carbon deuocsid (CO2) ee pan fo stof neu beiriant yn gweithio mewn lle cyfyng. Pan ceir ocsigen yn yr amgylchedd, mae carbon monocsid yn llosgi gyda fflam las, gan gynhyrchu carbon deuocsid.[1] Yn y 1950au a chyn hynny, roedd llawer o bobl yn llosgi nwy glo ar gyfer coginio, goleuo a chynhesrwydd ac roedd cryn lawer o garbon monocsid ynddo.[2]

Y ffynhonnell fwyaf o garbon monocsid ledled y byd ydy adweithiadau naturiol yn y troposffer, sy'n cynhyrchu tua 5 × 1012 cilogram ohono'r flwyddyn.[3] Ffynonellau eraill o'r nwy ydy llosgfynyddoedd, coedwigoedd a thanau.

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. Thompson, Mike. Carbon Monoxide – Molecule of the Month, Winchester College, UK.
  2. Ayres, Robert U. and Ayres, Edward H. (2009). Crossing the Energy Divide: Moving from Fossil Fuel Dependence to a Clean-Energy Future. Wharton School Publishing. t. 36. ISBN 0-13-701544-5.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  3. Weinstock, B.; Niki, H. (1972). "Carbon Monoxide Balance in Nature". Science 176 (4032): 290–2. Bibcode 1972Sci...176..290W. doi:10.1126/science.176.4032.290. PMID 5019781.