Ystlum
| Ystlumod | |
|---|---|
 |
|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Animalia |
| Ffylwm: | Chordata |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Chiroptera Blumenbach, 1779 |
| Teuluoedd | |
|
Is-urdd: Megachiroptera
Is-urdd: Microchiroptera |
|
Mamaliaid sy'n gallu hedfan yw ystlumod (Chiroptera). Mae'r rhan fwyaf o ystlumod yn bwyta pryfed; mae rhywogaethau eraill yn bwydo ar ffrwythau, neithdar neu bysgod. Anifail nosol ydyw fel rheol. Mae'r ystlumod fampir o Dde America yn yfed gwaed. Ceir dros 900 o rywogaethau yn y byd, a cheir 16 rhywogaeth yn rheolaidd ym Mhrydain.
Cymru[golygu | golygu cod y dudalen]
O'r 16 rhywogaeth o'r mamaliaid hedegog hyn ym Mhrydain cofnodwyd 12 ohonynt yng Nghymru yn cynnwys yr ystlum lleiaf, ystlum hirglust, ystlum mawr, ystlum Natterer, ystlum barfog, ystlum Brandt, ystlum y dŵr, ystlum pedol mwyaf, ystlum pedol lleiaf, ystlum du, ystlum adain lydan ac ystlum Leisler.
Mae Cymru, felly, yn gartref i rai o'r ystlumod mwyaf prin gwledydd Prydain: yr ystlum pedol mwyaf]], yr ystlum pedol lleiaf a'r ystlum du, sy'n rhywogaethau a warchodir gan ddedfau Ewropeaidd. Mae 10 safle yng Nghymru wedi cael eu dynodi'n Ardaloedd Cadwraeth Arbennig fel rhan o rwydwaith 'Natura 2000' i ddiogelu cynefinoedd yr ystlumod anghyffredin hyn, a rheolir y cynefinoedd er mwyn amddiffyn y rhywogaethau gwahanol.
Yr ystlym lleiaf a'r hirglust yw'r mwyaf cyffredin ac yn ddibynnol iawn ar adeiladau i glwydo ynddynt. Ystlymod pedol yn brin iawn, a'u cadarnleoedd Ewropeaidd yn ogystal â Phrydeinig yng Nghymru a'r Gororau. Oherwydd i ystlymod yn gyffredinol brinhau yn arw yn ystod yr 20g maent oll dan warchodaeth gyfreithiol erbyn hyn.
Coelion cefn gwlad[golygu | golygu cod y dudalen]
Yng Nghymru ystyrid gweld ystlymod yn arwydd o lwc dda a phriodas cyn pen y flwyddyn, ond yn anlwcus yn rhai ardaloedd os ehedent o gylch y pen. Roedd coel gyffredin - ond di-sail - y buasent yn mynd yn sownd yng nggwallt person neu eu bod yn arwydd o dywydd braf, os yn hedfan yn gynnar gyda'r nos.
Mae'r erthygl hon yn cynnwys testun a sgwennwyd ac a briodolir i Twm Elias ac a uwchlwythwyd ar Wicipedia gan Defnyddiwr:Twm Elias. Cyhoeddwyd y gwaith yn gyntaf yn : Gwyddoniadur Cymru (Gwasg y Brifysgol).
