Trychineb awyr Llandŵ

Oddi ar Wicipedia
Trychineb awyr Llandŵ
Enghraifft o'r canlynoldamwain awyrennu Edit this on Wikidata
Dyddiad12 Mawrth 1950 Edit this on Wikidata
Lladdwyd80 Edit this on Wikidata
Map
Gwladwriaethy Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
Awyren Avro Tudor V - tebyg i'r un a ddaearwyd.

Damwain awyren yn Llandŵ, Bro Morgannwg ym 1950 oedd Trychineb awyr Llandŵ. Ar y pryd, dyma'r ddamwain awyren waethaf yn y byd gydag 80 o'r teithwyr yn cael eu lladd[1]. Roedd yr awyren Avro Tudor V wedi ei llogi gan gefnogwyr rygbi i hedfan i Iwerddon ar gyfer gêm Pencampwriaeth y Pum Gwlad rhwng Iwerddon a Chymru yn Belffast, ac achoswyd y ddamwain wrth i'r injan ballu ar y ffordd yn ôl i Gymru.

Cwrs y digwyddiadau[golygu | golygu cod]

Ar 12 Mawrth 1950, dechreuodd yr awyren Avro 689 Tudor V, Star Girl, oedd yn berchen i gwmni Airflight Limited ac yn hedfan o dan yr enw "Fairflight",[2] o Faes Awyr Dulyn ar daith i Faes Awyr yr Yr Awyrlu Brenhinol yn Llandŵ. Roedd 78 o deithwyr a 5 o griw ar yr awyren oedd wedi ei llogi gan gefnogwyr tîm rygbi Cymru ar gyfer gêm ym Mhencampwriaeth y Pum Gwlad yn erbyn Iwerddon yn Belffast.

Dywedodd llygad dyst wrth ohebwyr fod yr awyren yn teithio mor isel fel ei fod yn credu y byddai'n cael ei daro ganddi. Plymiodd yr awyren i'r llawr gyda'r adain dde'n taro'r llawr yn gyntaf cyn i'r trwyn a'r adain chwith daro'r llawr. Llwyddodd tri o'r teithwyr i oroesi'r ddamwain, gan gynnwys Handel Rogers a aeth ymlaen i fod yn llywydd Undeb Rygbi Cymru.[3].

Cofeb[golygu | golygu cod]

Cofeb yn Sigingstone, ger Llanilltud Fawr.

Ymysg y rhai fu farw oedd tri aelod o Glwb Rygbi Abercarn a chwech aelod o Glwb Rygbi Llanharan. Mae'r ddau glwb yn cofio'r trychineb ar eu bathodynau[4][5]. Yn 2010, dadorchuddiwyd cofeb ym mhentref Sigginstone i gofio'r rhai fu farw[3].

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. The Welsh Academy Encyclopaedia of Wales John Davies, Nigel Jenkins, Menna Baines a Peredur Lynch (2008) tud. 816 ISBN 978-0-7083-1953-6
  2. "The Llandow accident" (PDF). Flight International LVII (2151): 354. 1950-03-16. http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1950/1950%20-%200536.html.
  3. 3.0 3.1 "Cofio 60 mlynedd ers trychineb awyr ym Mro Morgannwg". BBC Newyddion. 2010-03-12.
  4. "Abercarn RFC: Our History". Unknown parameter |published= ignored (help)
  5. "Llanharan RFC: History". Unknown parameter |published= ignored (help)