Pentre Ifan
![]() | |
Math | cromlech ![]() |
---|---|
Sefydlwyd |
|
Daearyddiaeth | |
Ardal warchodol | Parc Cenedlaethol Arfordir Penfro ![]() |
Lleoliad | Nanhyfer ![]() |
Sir | Nanhyfer, Sir Benfro ![]() |
Gwlad | ![]() |
Cyfesurynnau | 51.999°N 4.77°W ![]() |
Rheolir gan | Cadw ![]() |
![]() | |
Perchnogaeth | Cadw ![]() |
Statws treftadaeth | heneb gofrestredig ![]() |
Manylion | |
Deunydd | carreg ![]() |
Dynodwr Cadw | PE008 ![]() |
Pentre Ifan yw cromlech fwyaf Cymru. Saif yng ngogledd Sir Benfro, rhyw 2 km o bentref Nanhyfer a 17 km o Aberteifi.
Ei enw gwreiddiol oedd Cerrig Coetan, enw sydd wedi cael ei adlewyrchu mewn nifer o gromlechi eraill ar draws Sir Benfro a Chymru. Mae'n bosib taw enw newydd wedi tarddu o oes y Fictoriaid (neu gynt) yw Pentre Ifan, gan fod y gromlech wedi'i leoli ar dir fferm o'r enw Pentre Ifan.
Mae'r gromlech, sydd yng ngofal Cadw, yn dyddio o tua 3500 CC., ac yn wreiddiol roedd wedi ei gorchuddio gan domen o gerrig tua 36 m o hyd i ffurfio siambr gladdu. Mae'r maen capan yn 5.1 m o hyd, ac yn pwyso tua in 16 tunnell.
Mae amlinelliad yr henebyn, sydd wedi'i gloddio gan archaeolegwyr, yn dangos fod ei ben blaen ar ffurf cilgant gyda phorth uchel a bod y domen o gerrig yn culhau yn y cefn. Mae hyn yn siap anghyffredin yng Nghymru, ond ceir siambrau claddu cyffelyb yn ne-orllewin yr Alban. Mae'r cyfan yn gorwedd ar echel ogledd - de.
Darganfuwyd olion tyllau rheolaidd ar ei ymyl a rhesi o gerrig bychain a oedd efallai o arwyddocâd defodol fel rhan o gwlt y meirw.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod y dudalen]
- Christopher Houlder, Wales: An Archaeological Guide (Llundain, 1978)