Neidio i'r cynnwys

Pegwn daearyddol

Oddi ar Wicipedia
Pegynau daearyddol (A)
Pegynau geomagnetig (B)
Pegynau magnetig (C)

Pegwn daearyddol (lluosog: pegynau daearyddol) yw unrhyw un o'r ddau bwynt ar blaned, neu loeren neu gorff mawr arall, ble mae'r echel gylchdro (axis of rotation) yn cyfarfod yr wyneb; ni all fod o dan yr wyneb. Ar y Ddaear, ceir dau begwn: Pegwn y Gogledd a Phegwn y De. Defnyddir y ddau derm yma hefyd gyda chyrff eraill: "pegwn deheuol" y gwrthrych (lloeren ayb) a "phegwn deheuol" y gwrthrych. Mae'r naill yn gorwedd 90 gradd o gyhydedd y gwrthrych a'r llall 90 gradd i'r cyfeiriad croes.[1] Every planet has geographical poles.[2]

Ceir aflonyddiadau yn y cylchdro sy'n effeithio ar y pegynau hyn, gan beri iddynt symud ychydig ar yr wyneb. Er enghraifft, mae pegynau Gogledd a De'r Ddaear yn symud rhyw fetr neu ddwy dros gyfnod o ychydig flynyddoedd.[3][4] Mae cartograffeg (gan ei fod yn 'wyddoniaeth') yn mynnu lleoliad union, disymud i'r cyfesurynnau (coordinates) ac felly pennwyd lleoliad cyfartalog i'r pegynnau a gelwir y rhain yn "begynau cartograffig".

Pan fo gan unrhyw gorff faes magnetig (fel sydd gan y Ddaear) yna mae ganddo hefyd bolau magnetig.[5]

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. Kotlyakov, Vladimir; Komarova, Anna (2006). Elsevier's Dictionary of Geography: in English, Russian, French, Spanish and German. t. 557. Cyrchwyd 22 June 2015.
  2. Hooper, William (2008). Aether and Gravitation. t. 224. Cyrchwyd 22 Mehefin 2015.
  3. Schar, Ray (2010). Wonderfully Weird World. t. 106. Cyrchwyd 22 June 2015.
  4. Lovett, Richard A. (2013-05-14). "Climate Change Has Shifted the Locations of Earth's North and South Poles". Scientificamerican.com. Cyrchwyd 2015-06-26.
  5. "20 Things You Didn't Know About... the North Pole". DiscoverMagazine.com. 2014-11-18. Cyrchwyd 2015-06-26.